Biblioteczka » Przemysł łączności

„AVA” Wytwórnia Radiotechniczna (1928 - 1939)
„AVA” Wytwórnia Radiotechniczna (1928 - 1939)

„AVA” Wytwórnia Radiotechniczna z siedzibą przy ul. Stępińskiej 25 w Warszawie była spółką do dziś otoczoną nimbem tajemniczości. W roku 1933 matematycy i kryptolodzy z tzw. „BS4” Biura Szyfrów - Ośrodka Kryptologii i szyfrów niemieckich złamali zasady niemieckiego szyfru maszynowego. W tym czasie zatrudniające około 145 pracowników zakłady „AVA”, pracowały dla potrzeb wojska i stały się doskonałym partnerem do zlecenia wykonania replik niemieckiej „Enigmy” niezbędnych do czytania niemieckich szyfrów maszynowych. Już w styczniu-lutym 1934 r. w „AVA” wyprodukowano kilka, a potem kilkanaście maszyn typu „Enigma”, które  następnie przekazano w ręce specjalistów dekodujących niemieckie szyfry. Następnie zespół konstruktorów „AVA” wykonał według opracowanego modelu matematycznego, urządzenie przyspieszające „łamanie” szyfrów nazwane „cyklometrem”, w którym wykorzystano niektóre podzespoły i elementy maszyny „Enigma” z odpowiednio zaprogramowanym układem sygnałów błyskowych w miejsce klawiatury alfabetycznej. Na dalsze zautomatyzowanie prac deszyfrażowych pozwoliło wykonanie w ,,AVA” agregatu zwanego bombą kryptograficzną. Był to przyrząd do odtwarzania kluczy „Enigmy” który fabrykowano według modelu matematycznego opracowanego przez matematyków z „BS4” na czele z Marianem Rejewskim. W wytwórni „AVA” wykonano również pod kierunkiem A. Pallutha oryginalną polską maszynę szyfrującą „Lacida”. Wytwórnia została zniszczona na skutek zbombardowana Warszawy w pierwszych dniach września 39, przy czym nie była ona bezpośrednim celem ataku.