"Aparat telefoniczny polowy AP - 27"

Przegląd Wojskowo-Techniczny 1928r.

kpt Tadeusz Idzikowski

(zachowano pisownię oryginalną)

 

Artykuł o historii AP-27 znajdziesz TUTAJ.

 

Przy współpracy czynników zainteresowanych rozwojem teletechniki w państwie, a więc: Ministerstwa Spraw Wojskowych, Ministerstwa Poczt i Telegrafów, Ministerstwa Komunikacji, Państwowej Wytwórni Aparatów Telegraficznych i Telefonicznych w Warszawie oraz Polskiej Akcyjnej Spółki Telefonicznej zostały w roku ubiegłym ustalone typy normalnych aparatów telefonicznych, które mają być używane na publicznych sieciach telefonicznych w Polsce. W związku z tem opracowano i zatwierdzono rysunki konstrukcyjne i warunki techniczne na normalne aparaty telefoniczne systemów baterji miejscowej i centralnej, oraz na aparat telefoniczny polowy typu wojskowego.

 

Rys.1.

 

 

W tym ostatnim zastosowano części składowe normalnych aparatów państwowych takie, jak : induktor, dzwonek, słuchawka, wkładka mikrofonowa, oraz elementy konstrukcyjne znormalizowane takie, jak : śrubki, nakrętki, końcówki, drut schematowy, przewody sznurowe i inne.

 

W drugiej połowie roku ubiegłego Państwowa Wytwórnia Aparatów Telegraficznych i Telefonicznych w Warszawie przystąpiła do masowej produkcji aparatów telefonicznych ustalonych typów dla zaspokojenia bieżących potrzeb kraju. W najbliższym już czasie przedmiotem zaopatrzenia oddziałów łączności wszystkich rodzajów broni naszego wojska będzie nowy aparat telefoniczny polowy wykonany w tej wytwórni. Na rys. 1 jest uwidoczniony fragment produkcji w P. W. A. T. i T.

 

Po tych kilku zdaniach wstępu przystępuję do właściwego tematu niniejszego artykułu, którym jest opis aparatu polowego.

 

I. Właściwości znamienne aparatu.

Nowy aparat telefoniczny połowy, jako wzór opracowany w roku 1927 nosi cechę AP— 27. Jest on przeznaczony do użytku na linjach telefonicznych budowanych z kabelka polowego, a więc linjach o dość małym oporze izolacji a znacznej upływności i tłumieniu. Wobec tego aparat poza induktorem, który służy do sygnalizacji na linjach lepszych, jest wyposażony również w brzęczyk, przeznaczony do sygnalizacji na linjach, na których induktor i dzwonek zawodzi. Brzęczyk umożliwia ponadto porozumiewanie się w warunkach polowych za pomocą słuchowych znaków morzowskich, gdy już mowa porozumieć się nieraz trudno.

 

Zastosowanie kondensatora zaworowego w obwodzie telefonicznym oraz równoległe włączenie dzwonka spolaryzowanego o dużym oporze uzwojeń (1500 omów) sprawia, że aparat jest w każdej chwili przystosowany do przyjmowania sygnałów, bądź induktorowych na dzwonek, bądź brzęczykowych na słuchawkę.

 

Cechą najbardziej znamienną aparatu jest zastosowanie w nim cewki indukcyjnej o trzech uzwojeniach (o oporach: 1-200-43 omów), co przy odpowiednim układzie połączeń i zastosowaniu klucza przerzutowego umożliwia porozumienie się telefoniczne mową przy użyciu do zasilania obwodu mikrofonowego prądu zmiennego, wytwarzanego przez induktor, zamiast prądu stałego z ogniw galwanicznych. Urządzenie to ubezpiecza łączność telefoniczną za pośrednictwem aparatu na dość częste w warunkach polowych przypadki, gdy ogniwa, w które aparat jest wyposażony, są wyczerpane, a dostarczenie świeżych napotyka na trudności.

 

Wspomniany klucz przerzutowy, pozatem, że umożliwia załączenie do obwodu mikrofonowego dwóch różnych źródeł prądu, służy również do sprawdzenia działania dzwonka i brzęczyka oraz sprawdzania linji tak przy pomocy prądów brzęczykowych, jak i induktorowych.

 

Mikrotelefon połączony jest z innemi częściami aparatu przewodem sznurowym 3-żyłowym. Słuchawka dodatkowa połączona jest ze słuchawką mikrotelefonu szeregowo.

 

II. Opis ogólny aparatu.

Aparat ma kształt prostokątnej skrzynki, o wymiarach: 28 X 175 X 155 mm, zaopatrzonej w wieczko umocowane na zawiasach i zamykane na zameczek. Narożniki skrzynki, wykonanej z drzewa jesionowego i politurowanej na kolor ciemnobrunatny, są zabezpieczone metalowemi okuciami.

 

Części metalowe aparatu w większości mosiężne, a dostępne z zewnątrz, są dla zabezpieczenia od śniedzi pocynkowane. Części metalowe wewnętrzne są niklowane.

 

Na bocznych ściankach skrzynki jest umocowany pas skórzany, przeznaczony do zakładania przez ramię przy przenoszeniu aparatów (rys. 2).

 

Ciężar kompletnego aparatu wraz z dwoma ogniwami sucho-mokremi o wymiarach 55 X 55 X 110 mm wynosi około 7,5 kg.

 

Wygląd zewnętrzny aparatu wskazują dwa jego widoki przedstawione na rys. 3. Aparat m a: na przedniej ściance — zameczek wieczka (pod zameczkiem na tej ściance aparatu projektowane jest umieszczenie tabliczki z napisem: „Uwaga! Nieprzyjaciel podsłuchuje“) ; na lewej bocznej ściance — uchwyt pasa — i okienko zasłaniane klapką do wyprowadzenia na zewnątrz skrzynki przewodów sznurowych mikrotelefonu (M — S) i słuchawki dodatkowej (S D ); na prawej bocznej ściance — drugi uchwyt pasa, otwór na korbkę induktora (KI) zasłaniany zasuwką, okienko zasłaniane klapką do wysuwania dźwigni przycisku brzęczykowego, oraz osadzoną w tulejce śrubkę (X), której wykręcenie umożliwia wyjęcie ze skrzynki wewnętrznych części aparatu; na ściance tylnej — zaciski linjowe (L1 L2) i zacisk przewodu uziemianego (Z), wszystkie trzy osadzone w lejowych wgłębieniach, oraz płytkę z otworkami wentylacyjnemi (OW), przez którą uchodzą gazy z komory na ogniwa galwaniczne.

 

Rys.2.

 

 

Otwarcie wieczka skrzynki umożliwia dostęp do tych wszystkich części aparatu, które są niezbędne do jego uruch mienia.,Są, w ten sposób dostępne: mikrotelefon (M—S), wsparty na poziomej przegródce skrzynki; słuchawka dodatkowa (SD) i zapasowa wkładka mikrofonowa, umieszczone w osobnym przedziale; komora na ogniwa z pokrywką zamykaną śrubką moletowaną; rączka klucza przerzutowego (K P ); pokrywka umocowana na zawiasach, umożliwiająca dostęp do odgromników i brzęczyka po odkręceniu śrubek (rys. 4 ); śrubka regulacyjna brzęczyka (SRBE ); przycisk brzęczykowy (PBR) oraz dwa uchwyty (U) do wyjmowania ze skrzynki rusztowania, na którem są zmontowane wewnętrzne części aparatu.

 

Na wewnętrznej stronie wieczka aparatu znajduje się schemat jego połączeń i gniazdo do przechowywania korbki induktora (K I).

 

Jeżeli chodzi o dostęp do wewnętrznych części aparatu w celu naprawy, to jest on bardzo łatwy. Po odkręceniu śrubki X, na prawej bocznej ściance aparatu (rys. 3), ciągnąc do góry za uchwyty U, można wyjąć ze skrzynki rusztowanie wewnętrzne, przedstawione obok skrzynki na rys. 4 i oddzielnie na rys. 5.

 

Z zaciskami linjowemi (L1 i L2) i bateryjnemi (umieszczonemi w komorze na ogniwa) części aparatu, zmontowane na rusztowaniu, są połączone elektrycznie za pośrednictwem noży stykowych (NSL, NSB) i odnośnych sprężynek stykowych (SSL, SSB).

 

Do rusztowania są przymocowane: induktor (I), brzęczyk (BR), przycisk brzęczykowy (PBR), sprężynki stykowe (SSL, SSB), cewka oporowa (CO — opór gasikowy brzęczyka), dwa kondensatory (K1 — gasikowy brzęczyka, K2 — zaworowy w obwodzie linjowym), klucz przerzutowy (K P), dzwonek na prąd zmienny (DZ), cewka indukcyjna (CI) oraz zaciski do załączenia przewodów sznurowych mikrotelefonu (MS) i słuchawki dodatkowej (SD).

 

Noże stykowe linjowe (NSL) stanowią część płytek, na których są umieszczone zaciski linjowe (L 1 i L2) i metalowe płytki odgromnikowe (O) z przekładkami mikowemi, przykręcone moletowanemi nakrętkami. Płytki odgromnikowe są połączone elektrycznie z płytką, na której jest umocowany zacisk przewodu uziemianego (Z).

 

III. Układ połączeń aparatu i obwody obiegu prądów.

Przy użyciu aparatu rozróżniamy następujące czynności:

1) nadawanie sygnałów wywoławczych induktorem,

2) nadawanie sygnałów wywoławczych, względnie słuchowych znaków morzowskich brzęczykiem,

3) przyjmowanie sygnałów wywoławczych nadawanych induktorem,

4) odbiór sygnałów brzęczykowych,

5) porozumiewanie się mową:

            a) przy zasilaniu mikrofonu prądem z baterji,

            b) przy zasilaniu mikrofonu prądem z induktora.

 

Układ połączeń aparatu zawiera te wszystkie obwody elektryczne, które są niezbędne do uskuteczniania powyższych czynności, a ponadto — dodatkowe połączenia, umożliwiające sprawdzenie linji, oraz sprawdzenie działania poszczególnych organów aparatu.

 

Czynności przy obsłudze aparatu i odnośne obwody obiegu prądów rozpatrzymy na jego schemacie zasadniczym, podanym na rys. 6, oraz na rys. 7, 8, 9 i 10, na których jest przedstawiony schemat montażowy aparatu, a na nim są wyznaczone grubemi linjami ciągłemi, względnie przerywanemi poszczególne obwody.

 

Nadawanie sygnałów wywoławczych induktorem polega na przesyłaniu linją telefoniczną do drugiego aparatu, albo do umieszczonej na centrali łącznicy induktorowej, prądu induktorowego. W tym celu obracamy korbę induktora naszego aparatu. Rączka klucza przerzutowego (KP) winna być w tym przypadku ustawiana w pozycji MB (mikrofon — baterja). Na schemacie zasadniczym (rys. 6) obwód prądu wychodzącego induktorowo-sygnalizacyjnego określić można w sposób następujący:

 

I (uzwojenie twornika) , — KP (styk sprężynek 17 — 16 i 7 — 6) — L1 — przewód linjowy  — aparat obcy — drugi przewód linjowy — L2 —I (uzwojenie twornika).

 

Przy położeniu rączki klucza przerzutowego pionowem — MB, gdy obracamy korbkę induktora i gdy prąd induktorowo-sygnalizacyjny wychodzi na linję, uzwojenie dzwonka jest zwarte. Na schemacie montażowym (rys. 7) powyżej wyznaczony obwód w obrębie aparatu jest przedstawiony ciągłą grubą linją. Sposób włączenia dzwonka jest pokazany grubą linją

przerywaną.

 

Przy przerzuceniu KP do pozycji PR (probierczej) obwód prądu wychodzącego induktorowo-sygnalizacyjnego będzie miał postać następującą:

 

I (uzwojenie twornika) , — KP (styk sprężynekynek 12 — 11) — DZ — L1 — przewód 1injowy — aparat obcy — przewód linjowy —L2 — I (uzwojenie twornika).

 

Przy pozycji rączki klucza przerzutowego probierczej styk pomiędzy sprężynkami 6 i 7 jest przerwany.

 

Gdy prąd wskazaną drogą obiega, dzwonek naszego aparatu dzwoni. Wskazuje to, że dzwonek ten jest w porządku, a linja telefoniczna nie jest przerwaną.

 

Przy pozycji rączki klucza przerzutowego MI sygnalizować induktorem nie można.

 

Nadawanie sygnałów wywoławczych, względnie słuchowych znaków morzowskich brzęczykiem — polega na przesyłaniu linją telefoniczną do drugiego aparatu, albo do łącznicy brzęczykowej prądu zmiennego o częstotliwości znacznie większej od częstotliwości prądu induktorowego. Prąd taki powstaje z chwilą naciśnięcia przycisku brzęczykowego (PBR) w uzwojeniu wtórnem (11) cewki indukcyjnej (CI) pod wpływem prądu stałego przerywanego, płynącego z baterji przez jej uzwojenie pierwotne (I).

 

Rozróżniamy dwa obwody brzęczykowe: obwód miejscowy prądu brzęczykowego stałego, przerywanego i obwód prądu brzęczykowego, zmiennego, indukcyjnego. Obydwa te obwody są jednocześnie zamykane przez odnośne sprężynki stykowe przycisku brzęczykowego (PBR). Podczas nadawania sygnałów brzęczykowych rączka klucza przerzutowego (KP) normalnie winna być ustawiona w pozycji MB.

 

Obwód brzęczykowy, miejscowy (rys. 6):

baterja (+) — PBR (styk sprężyn 1—3) — SRBR — kotwiczka brzęczyka — [PBR (styk sprężynek 14 — 13) — CL(1)] / BR (uzwojenie brzęczyka) - KP (styk sprężynek 14—13 —  baterja (—).

 

Prąd z baterji, płynąc przez równolegle połączone uzwojenia brzęczyka i pierwotne cewki indukcyjnej rozgałęzia się: większa część prądu (odwrotnie proporcjonalnie do oporów) płynie przez uzwojenie pierwotne o oporze jednego oma, druga mniejsza część prądu — przez uzwojenia elektromagnesów brzęczyka o oporze 2 X 5 = 10 omów, poczem wspólną drogą wraca do baterji. Część prądu płynąca przez elektromagnesy brzęczyka powoduje przyciągnięcie jego kotwiczki, skutkiem czego następuje przerwanie styku śrubki regulacyjnej z kotwiczką i wstrzymanie przez to prądu. Wstrzymanie prądu powoduje powrót kotwiczki do dawnego położenia, a więc i styku ze śrubką regulacyjną, co ponownie powoduje przepływ prądu i przyciągnięcie kotwiczki, a na skutek tego wstrzymanie prądu i t.d. W wyniku, kotwiczka zostaje wprawiona w drgania o częstotliwości akustycznej, a w obwodzie miejscowym brzęczyka krąży prąd jednokierunkowy przerywany, a częstotliwości przerw równej częstotliwości ;drgań kotwiczki.

 

Prąd zmienny indukowany w uzwojeniu wtórnem cewki indukcyjnej obiega drogą następującą (rys. 6) :

CI (II) — L1 — przewód linjowy — aparat obcy — drugi przewód linjowy L2 — I (uzwojenie twornika zwarte) — K P (styk sprężynek 12—11) — PBR (styk sprężynek 1—2) — KP (styk sprężynek 8 — 9) — CI (II).

 

Przy położeniu rączki klucza przerzutowego pionowem — MB, gdy prąd brzęczykowy indukcyjny na skutek naciśnięcia przycisku brzęczykowego wychodzi na linję, uzwojenia słuchawek są zwarte. Na schemacie montażowym (rys. 8) obwód miejscowy brzęczyka przedstawiony jest grubą ciągłą linją, odgałęzienie uzwojenia pierwotnego CI w obwodzie miejscowym kreskami kropkami, obwód indukcyjny — linją przerywaną, a jego odgałęzienie słuchawek linją kropkowaną.

 

Przy przerzuceniu rączki KP do pozycji PR obwód prądu indukcyjnego brzęczykowego, wychodzącego na linję, będzie miał postać następującą:

 

CI (II) — L1 — przewód linjowy — aparat obcy — drugi przewód linjowy — L2 — (uzwojenie twornika zwarte) — KP (styk sprężynek 12 — 11) — SD — K2 (kondensator zaworowy ) — CI (II).

 

Przy pozycji klucza przerzutowego probierczej, styk pomiędzy sprężynkami 8 i 9 jest przerwany. Gdy prąd wskazaną  drogą obiega w słuchawkach naszego aparatu, słychać dźwięk brzęczykowy. Wskazuje to, że brzęczyk naszego aparatu i słuchawki są w porządku, a linja telefoniczna nie jest przerwaną.

 

Przy pozycji MI rączki klucza przerzutowego sygnalizować, ani induktorem, ani brzęczykiem nie można.

 

Naciśnięcie przycisku brzęczykowego PBR włącza za pośrednictwem sprężynek stykowych 4 i 5 pomiędzy kotwiczkę, a śrubkę regulacyjną brzęczyka obwód dodatkowy (oznaczony na schemacie montażowym na rys. 8 kreskami i dwoma kropkami), do którego jest-włączony kondensator gasikowy K1 i opór gasikowy CO. Jak wiadomo, zadaniem wspomnianych części aparatu jest zabezpieczenie styku kotwiczki i śrubki regulacyjnej od szkodliwego iskrzenia.

 

Przyjmowanie sygnałów wywoławczych nadawanych induktorem. Prąd zmienny, wytwarzany przez induktor obcego aparatu, obiega drogą następującą (rys. 6 ):

przewód linjowy —  L1 — DZ — KP (styk sprężynek 11 — 12) — I (uzwojenie twornika zwarte) — L2 — drugi przewód 1injowy.

 

Taki będzie obieg prądu, gdy rączka KP ustawiona będzie w pozycjach BM lub PR. Gdy prąd z linji przychodzi, dzwonek dzwoni. Podobny będzie również obieg prądu, gdy rączka KP będzie przestawiona do pozycji MI, z tą różnicą, że prąd skierowany zostanie wtedy ze sprężynki 11 na 10 i ominie induktor.

 

Prąd induktorowy, jako prąd zmienny, lecz o małej stosunkowo częstotliwości, przejdzie wskazaną drogę i praktycznie biorąc nie rozgałęzi się do uzwojenia wtórnego cewki indukcyjnej, kondensatora zaworowego i słuchawek, ponieważ opór kondensatora zaworowego dla prądów tak małej częstotliwości będzie w stosunku do oporu uzwojenia dzwonka dla takiegoż prądu bardzo duży. Na schemacie montażowym dotyczące obwody są uwidocznione na rys. 9.

 

Odbiór sygnałów brzęczykowych. Prąd brzęczykowy zmienny, o wysokiej częstotliwości, indukowany w cewce indukcyjnej aparatu obcego przejdzie drogą następującą (rys. 6):

przewód linjowy —  L1 —  CI (II) — K2 — SD — S — KP (styk sprężynek 11 — 12) — I

(uzwojenie twornika zwarte) — L2 — drugi przewód linjowy.

 

Prąd indukcyjny brzęczykowy przejdzie powyższą drogą, gdy rączka KP będzie ustawiona w pozycjach MB lub PR. Jeżeli rączka KP będzie ustawioną w pozycji MI, to prąd przejdzie drogą podobną, lecz z pominięciem induktora.

 

Prąd ten o dużej częstotliwości (rzędu 300 do 110 okr. na sekundę), praktycznie biorąc, nie przejdzie przez uzwojenie dzwonka, ponieważ suma oporów kondensatora, słuchawek i uzwojenia wtórnego cewki indukcyjnej dla takiego prądu będzie znacznie mniejsza od oporu uzwojeń dzwonka.

 

Na rys. 9 grubą linją kreskowaną jest oznaczona droga prądu brzęczykowego, indukcyjnego, przychodzącego z linji.

 

Porozumiewanie się mową przy zasilaniu mikrofonu prądem baterji. Rączka klucza przerzutowego KP winna być ustawiona w pozycji MB. Naciśnięcie przycisku mikrofonowego (PM) zamyka obwód miejscowy mikrofonowy:

b a t e r j a (+) — PM — M — CI (I) — KP (styk sprężynek 14 — 13) — baterja (—).

 

Gdy mówimy do mikrofonu, zmieniamy jego opór, co powoduje zmiany odpowiednie natężenia prądu w powyższym obwodzie.

 

Prąd telefoniczny indukowany w uzwojeniu wtórnem cewki indukcyjnej pod wpływem zmian natężenia prądu mikrofonowego stałego, płynącego przez jej uzwojenie pierwotne, popłynie drogą następującą (rys. 6) :

CI (II) — L1 — przewód linjowy — aparat obcy — drugi przewód linjowy — L2 — I (uzwojenie twornika zwarte) — KP (styk sprężynek 12 — 11) — S — SD — K2 — CI (II).

 

Powyższe drogi prądów mikrofonowego i telefonicznego wyznaczone są na schemacie montażowym na rys. 9: grubą ciągłą linją wyznaczono drogę prądu mikrofonowego i grubą przerywaną linją — drogę prądów telefonicznych wychodzących z aparatu i doń przychodzących.

 

Prąd telefoniczny mówniczy, jako prąd o znacznie większej częstotliwości od prądu induktorowego, podobnie jak prąd zmienny brzęczykowy z łatwością przechodzi przez kondensator zaworowy K, i praktycznie biorąc, w całości wychodzi na linję lub z niej przychodzi do słuchawek, pomijając uzwojenie dzwonka.

 

To, co mówimy do mikrofonu, słychać zawsze w słuchawkach naszego aparatu.

 

Porozumienie się mową przy zasilaniu mikrofonu prądem z induktora. W tym przypadku rączka klucza przerzutowego (KP) winna zajmować położenie MI. Przycisk mikrofonowy PM winien być naciśnięty. Obracamy jednostajnie, a niezbyt szybko korbkę induktora i mówimy do mikrofonu. Najdogodniej jest, gdy jeden żołnierz rozmawia, a drugi obraca korbkę induktora.

 

Prąd, wychodzący z induktora, obiega przez mikrofon i pierwotne uzwojenie cewki indukcyjnej, oraz przez równoległe odgałęzienie tego obowodu, które stanowi trzecie uzwojenie cewki indukcyjnej, nawinięte w kierunku przeciwnym w stosunku do uzwojenia pierwotnego, drogą następującą: I—KP(17— 18) [KP(15—14)—GI(I)—M—PM/C(III)] - KP(11-10) — L

 

Opór uzwojenia trzeciego CI równa się w przybliżeniu sumie oprów uzwojenia pierwotnego CI i mikrofonu.

 

Dzięki temu, jeżeli obracamy korbkę induktora, a jednocześnie do mikrofonu nie mówimy, t. j., gdy opór jego nie ulega zmianom, możemy przyjąć, że połowa prądu induktorowego płynie przez uzwojenie pierwotne i mikrofon, druga natomiast połowa — przez uzwojenie trzecie. W ten sposób przez wymienione uzwojenia płyną prądy w kierunkach przeciwnych i posiadają natężenia w jednej i tej samej chwili jednakowe, a więc pola magnetyczne, które one wywołują, wzajemnie się znoszą. Skutkiem tego prąd zmienny induktorowy, krążący w obwodzie miejscowym, nie wywołuje prądu w obwodzie wtórnym liniowym.

 

Jeżeli natomiast, mówiąc do mikrofonu, za pośrednictwem drgań membrany zmieniamy jego opór, to każdej zmianie oporu mikrofonu odpowiada właściwa zmiana natężeń prądu w uzwojeniach pierwotnem i trzeciem. Zwiększenie oporu mikrofonu w danej chwili zmniejsza natężenie prądu w uzwojeniu pierwotnem, a zwiększa — w uzwojeniu trzeciem.

 

Zmniejszenie oporu mikrofonu odwrotnie: zwiększa natężenie prądu w uzwojeniu pierwotnem, a zmniejsza — w uzwojeniu trzeciem.

 

Powyższe zmiany natężenia prądu (płynącego przez uzwojenia I i III w kierunkach przeciwnych) wywołują zmiany wypadkowego pola magnetycznego tych dwóch uzwojeń, skutkiem czego w uzwojeniu wtórnem cewki indukcyjnej powstaje prąd indukcyjny telefoniczny, który obiega drogą następującą:

CI (II) — L1 — przewód linjowy — aparat obcy — drugi przewód linjowy — L2 — KP (10—11) — S — SD — K2 — CI (II).

 

Tą samą drogą obiega prąd telefoniczny przychodzący z linji, gdy klucz przerzutowy ustawiony jest w pozycji MI.

 

Na schemacie montażowym obwód miejscowy mikrofonowy zasilany prądem z induktora jest przedstawiony na rys. 10 grubą ciągłą linją, sposób równoległego włączenia do tego obwodu trzeciego uzwojenia CI jest przedstawiony kropkami i kreskami, a obwód telefoniczny indukcyjny — linją kreskowaną.

 

IV. Obsługa aparatu.

Przy obsłudze aparatu należy wziąć pod uwagę następujące wskazówki.

 

Przyłączenie aparatu do linji telefonicznej. W celu przyłączenia aparatu do linji należy: zdjąć izolację z kabelków telefonicznych na przestrzeni około 3 cm od końca, oczyścić żyły ścierniwem, poczem załączyć jeden przewód do zacisku L1(drugi do zacisku L2. Koniec żyły kabelka zakłada się we wcięcie pod główkę zacisku i przykręca nakrętką obracając ją w prawo.

 

Następnie należy wykonać dobre uziemienie i połączyć je z zaciskiem Z odpowiednim odcinkiem przewodnika.

 

Zależnie od tego, czy do sygnalizacji używany będzie induktor, czy też brzęczyk, należy otworzyć wieczko skrzynki, wyjąć z gniazda korbkę induktora, wkręcić ją po odsunięciu zasuwki na oś induktora, względnie otworzyć wieczko skrzynki i odchylić o 180 stopni dźwignię przycisku brzęczykowego. To ostatnie należy wykonać po uprzedniem pociągnięciu w lewo tej dźwigni, a po obróceniu, popchnięciu jej, również w lewo.

 

Wywoływanie centrali telefonicznej induktorem. Kilkakrotnie obrócić korbkę induktora, klucz przerzutowy winien być ustawiony w pozycji — MB.

 

Wywoływanie centrali telefonicznej brycyzkiem: Naciskać przycisk brzęczykowy, nadając swój znak rozpoznawczy. Klucz przerzutowy winien być ustawiony w pozycji MB.

 

Brzęczyk może być używany nietylko do wywoływania centrali telefonicznej, lub stacji zaopatrzonej w aparat telefoniczny, lecz również do korespondencji znakami morzowskiemi, odbieranemi na słuch, a nadawanemi przyciskiem brzęczykowym.

 

Należy zwrócić uwagę, że przy ustawieniu klucza przerzutowego w pozycji MI nie można sygnalizować, ani induktorem, ani brzęczykiem.

 

Chcąc sprawdzić, czy linja jest w porządku i czy przy wywoływaniu jak wyżej prąd sygnalizacyjny z apratu prawidłowo na nią wychodzi, przestawiamy klucz przerzutowy do pozycji probierczej PR.

 

Jeżeli przytem dzwonek naszego aparatu nie zadzwoni, gdy kilkakrotnie obrócimy korbkę induktora, względnie jeżeli w słuchawce nie usłyszymy sygnałów brzęczykowych, naciskając przycisk brzęczykowy — będzie to dowodem, że linja jest przerwana.

 

Rozmowa telefoniczna. Podczas rozmowy trzyma się słuchawkę mikrotelefonu przy uchu. Mówiąc, należy naciskać czerwony guzik przycisku mikrofonowego, umieszczony w rękojeści mikrotelefonu.

 

Jeżeli baterja jest w dobrym stanie, t. j. gdy ogniwa wykazują na zaciskach napięcie nie mniejsze od 0,8 wolta, to taka baterja może być użyta do zasilania prądem mikrofonu. Klucz przerzutowy winien być w tym przypadku ustawiony w pozycji BM.

 

Jeżeli natomiast ogniwa baterji są wyczerpane, do zasilania mikrofonu posiłkować się możemy prądem z induktora. Należy wtedy klucz przerzutowy ustawić w pozycji MI, a mówiąc do mikrofonu i przyciskając przycisk mikrofonowy jednocześnie, jednostajnie i niezbyt szybko obracać korbkę induktora.

 

Jeżeli używamy do rozmowy mikrotelefonu i niedość wyraźnie słyszymy, należy do drugiego ucha przyłożyć słuchawkę dodatkową.

 

Przy odbieraniu fonogramów słuchawkę dodatkową należy umocować przy uchu paskiem skórzanym, zaciskając go klamerką.

 

Sprawdzanie aparatu. Aparat sprawdzać należy przy odbiorze z magazynu, przed włączeniem do linji i w razie dostrzeżonego uszkodzenia. Sprawdzanie aparatu polega na oględzinach zewnętrznych łatwo dostępnych jego części, zmierzeniu napięcia ogniw i sprawdzeniu poszczególnych obwodów aparatu. Gdy przy oględzinach zewnętrznych skrzynki aparatu i jego przyrządów nie stwierdzono poważniejszych uszkodzeń, oraz gdy próbnik ogniw wykazał napięcie każdego ogniwa nie mniejsze od 0,8 wolta i gdy stwierdzono, że ogniwa są dobrze załączone do zacisków, przystępujemy do sprawdzenia obwodów aparatu.

 

Przy sprawdzaniu zaciski linjowe L1 i L2, powinny być zwarte kawałkiem drutu.

 

Sprawdzanie obwodu sygnalizacyjnego - induktorowego. Klucz przerzutowy powinien być ustawiony w pozycji PR. Obrócić kilka razy korbkę induktora. Dzwonek aparatu powinien dzwonić.

 

Sprawdzanie obwodów sygnalizacyjnych brzęczykowych. Klucz przerzutowy ustawiony w pozycji PR. Nacisnąć odchylony przycisk brzęczykowy; dźwięk brzęczyka, słyszany w słuchawkach, powinien być czysty i głośny. Jeżeli dźwięk jest niewyraźny należy uregulować brzęczyk, kręcąc śrubkę regulacyjną nieznacznie w jedną lub drugą stronę, zależnie od otrzymywanego rezultatu. Śrubka regulacyjna powinna być uprzednio zwolniona przez odkręcenie nakrętki ustalającej. Po znalezieniu najlepszego położenia śrubki regulacyjnej brzęczyka, t. j. takiego, przy którem dźwięk brzęczykowy słychać w słuchawkach najgłośniej i najczyściej, odnośne położenie śrubki regulacyjnej należy utrwalić przez zakręcenie nakrętki ustalającej.

 

Sprawdzanie obwodów mówniczych, gdy mikrofon zasilany jest prądem z baterji. Klucz przerzutowy w pozycji MB. Nacisnąć przycisk mikrofonowy i przykładając słuchawkę mikrotelefonu do ucha, dmuchać do mikrofonu. Jeżeli dmuchanie wtedy słyszymy w słuchawce wyraźnie, obwody: mikrofonowy i telefoniczny są w porządku.Jeżeli sprawdzanie powyższe dało wynik ujemny, należy wymienić wkładkę mikrofonową, t. j. po odkręceniu pierścienia oprawki mikrofonowej i zdjęciu rożka, wyjąć z oprawki znajdującą się w niej wkładkę mikrofonową, a umieścić na jej miejscu nową, zapasową, nałożyć rożek i przykręcić pierścień.

 

Jeżeli kilkakrotna wymiana co raz to nowej wkładki mikrofonowej nie dała by pomyślnego rezultatu przy sprawdzaniu powyższych obwodów dmuchaniem, aparat oddać należy do naprawy warsztatowej.

 

Sprawdzanie obwodów mówniczych, przy zasilaniu mikrofonu prądem z induktora. Klucz przerzutowy ustawić w pozycji MI. Nacisnąć przycisk mikrofonowy i przykładając słuchawkę mikrotelefonu do ucha dmuchać do mikrofonu. Drugi żołnierz winien jednocześnie, jednostajnie obracać korbkę induktora.

 

Jeżeli dmuchanie słyszymy wyraźnie w słuchawce, obwowody induktorowo-mikrofonowy i telefoniczny są w porządku.

 

Opracował: Paweł Ludwiczak