Wyposażenie » Wyposażenie żołnierskie

Beret 1937
Beret 1937

Czarny beret już w czasie I wojny światowej stał się nakryciem głowy francuskich wojsk pancernych. Wraz z utworzeniem i przybyciem do Polski 1. pułku czołgów z Francji, nad Wisłę zawędrował także ciemnogranatowy beret. W maju 1920 r. dowódca 1 pułku złożył prośbę aby jednostki pancerne nosiły czarne berety, do czego władze wojskowe ustosunkowały się pozytywnie. Początkowo żołnierze oddziałów pancernych używali beretów francuskich. W latach 20-tych pojawił się w Wojsku Polskim beret, który umownie dziś określa się jako wz.1919, choć w dokumentach trudno o takie oznaczenie wzoru. Był to beret ściślej przylegający do głowy, z ogonkiem na szczycie.

 

Rozkazem Ministra Spraw Wojskowych z dnia 30 maja 1936 r., opublikowanym w Dzienniku Rozkazów nr 8 w 1936 r. wprowadzono kompleksową reformę umundurowania lotnictwa. Jako jedno z nakryć głowy wymieniono czarny beret żołnierzy lotnictwa wz.1936. Beret wykonany był z jednego kawałka tkaniny dzianej, barwy czarnej. Beret miał kształt okrągły. Po włożeniu na głowę beret powinien przylegać do głowy, tworząc tylko dołem nad otokiem małe, pionowe zmarszczki. Krawędź otworu była zakończona od wewnątrz obrębkiem, do którego jest przyszyty potnik skórzany. Denko beretu podszyte było czarną podszewką.

 

Beret wz.1936 powszechnie nazywano w dokumentach beretem typu lotniczego. Używany był on nie tylko przez żołnierzy lotnictwa ale także stał się on podstawowym wzorem beretu żołnierzy wojsk pancernych i motorowych.

 

Dalsze zmiany nastąpiły stosunkowo szybko. Kolejny wzór beretu, dedykowany właśnie wojskom zmotoryzowanym, został wprowadzony rozkazem Ministra Spraw Wojskowych dnia 23 lipca 1937 r. opublikowanym w Dzienniku Rozkazów nr 11 poz. 139 z 1937 r. Stąd też beret oznaczany jest jako wz.1937.

 

Beret wykonano tylko z jednego kawałka tkaniny dzianej barwy czarnej. Miał on kształt okrągły o średnicy ogłowia i otworu beretu zależnej od objętości głowy tj. od 29 do 31 cm. Krawędź otworu zakończona była od wewnątrz obrębkiem do którego przyszyto skórzany potnik. Denko beretu przyszywano czarną podszewką. Po włożeniu na głowę beret należało lekko ściągnąć z czoła i na prawe ucho, przy czym orzełek powinien znajdować się na osi nosa.

 

Na środku z przodu beretu naszywano orzełka, wyhaftowanego na podkładce z sukna barwy czarnej. Na beretach umieszczano stopnie. W przypadku oficerów haftowanie stopnia wykonywano z nici jedwabnych barwy szaro - stalowej. W przypadku stopni podoficerskich używano galonu podoficerskiego. Dla chorążego tasiemka wełniana barwy karmazynowej oraz gwiazdka haftowana, jak dla oficerów. Podchorążowie zawodowi używali balonu bez karmazynowego obramowania. Nie naszywano na beretach barw oddziałów oraz innych odznak.

 

Nowy beret wz.1937 nie był wygodnym elementem umundurowania i nie dziwi fakt, iż kadra zawodowa, gdzie mogła tam nadal korzystała z beretów typu lotniczego. Szczególnie że na berety typu lotniczego można było założyć hełm. Wprowadzając beret wz.1937, zapewne wzorowano się na wzorach niemieckich lub na szerokich ale szalenie niepraktycznych beretach „baskijskich” żołnierzy czołgów we Francji. Przede wszystkim beret wz.1937 nie pozwalał zakładać na niego hełmu stalowego, gdyż był za duży. Przy wkładaniu hełmu beret trzeba było zdjąć i chować do kieszeni. Żołnierze skarżyli się na wypchane kieszenie, a sam beret defasonował się. Nie stosowano praktyki składania beretu pod naramiennik. Mimo to jednak beret trzeba było nosić ze sobą, gdyż w przeciwnym razie załoga musiałaby zarówno przy konserwacji pojazdów jak i na kwaterach chodzić na stałe w hełmie. Ponadto beret podobnie jak furażerka nie posiadał daszka jako ochrony przed słońcem.

 

Berety wz.1937 znalazły się praktycznie we wszystkich oddziałach zmotoryzowanych i pancernych we wrześniu 1939. Dla jednostek zmotoryzowanej kawalerii używanie beretu było nową praktyką, wobec wcześniej używanych furażerek, czy rogatywek polowych. Dla przykładu w 24. pu i 10. psk beret wz.1937 trafił w roku 1938 już rok po rozpoczęciu motoryzacji. Do tego czasu używano furażerek i beretów typu lotniczego. W oddziałach WBP-M czyli 1. psk i psp w sierpniu 1939 r. wydano berety wz.1937, jednak berety typu lotniczego nadal się pojawiały - często używane prze kierowców przeniesionych z innych jednostek motorowych.

 

Mimo wprowadzenia nowego beretu powszechnym we wrześniu 1939 używanie przez kadrę zawodową beretów typu lotniczego z przymocowanym orzełkiem metalowym a także nowym orzełkiem haftowanym. Berety starego wzoru najczęściej znajdziemy w 10 Brygadzie Kawalerii oraz w pociągach i batalionach pancernych. Taka praktyka była stosunkowo rzadka w przypadku artylerii przeciwlotniczej. W trakcie mobilizacji beretów dla niektórych jednostek przeciwlotniczych zabrakło, a wówczas wydano zamiennie rogatywki polowe lub furażerki. Należy także wskazać, iż w wielu jednostkach artylerii przeciwlotniczej, po zmotoryzowaniu dywizjonów, oddziały donaszały furażerki sukienne do munduru polowego, nim na wyposażenie wydano nowe berety.


Warning: Unknown: write failed: No space left on device (28) in Unknown on line 0

Warning: Unknown: Failed to write session data (files). Please verify that the current setting of session.save_path is correct () in Unknown on line 0