Wyposażenie » Wyposażenie żołnierskie

7,92 mm karabinek wz.98 P.W.U.
7,92 mm karabinek wz.98 P.W.U.

Wojsko Polskie od 1918 r. uzbrojone było w kilkanaście typów karabinów i karabinków  pochodzących z magazynów pozostawionych przez zaborców, zakupów zagranicznych, jak również sprowadzonych do kraju przez oddziały przybyłe z zagranicy. Bilans stanu majątkowego na dzień 26 stycznia 1919 wykazał, iż w Wojsku Polskim znajdowało się ok. 100.000 karabinów i 1.200 karabinów maszynowych.

 

Brak normalizacji uzbrojenia powodował ogromne problemy logistyczne, warsztatowe i inne. Postanowiono zatem znormalizować uzbrojenie w Wojsku Polskim. Stan uzbrojenia nie pozwalał na zaspokojenie potrzeb nowych sił zbrojnych, a wobec braku przemysłu wojennego postanowiono szukać rozwiązania poza granicami kraju. Polska Misja Wojskowych Zakupów w Paryżu w latach 1919 - 1920 pośredniczyła w zakupie i dostawach ok. 750.000 kb i kbk, 12.000 km oraz kilkudziesięciu tysięcy kb i km nie w pełni sprawnych, a nabytych po cenie złomu. Czynniki te spowodowały, że z chwilą zakończenia działań wojennych w 1921 r., w oddziałach znajdowało się ok. 24 typów kb i 22 typy kbk. Pilnego znaczenia nabrała więc sprawa uporządkowania i ujednolicenia uzbrojenia.

 

W czerwcu 1921 r. Rada Wojenna przy Ministrze Spraw Wojskowych podjęła pierwsze kroki w celu standaryzacji uzbrojenia. Jako standardową broń piechoty przyjęto 7,92 mm karabin Mauser wz. 1898. Prawdopodobnie ze względów politycznych pierwszy wybór padł na karabiny produkcji francuskiej -- Lebela lub Berthiera. Duży wpływ na decyzję o wyborze niemieckiego Mauser'a miało przyznanie Polsce na mocy traktatu wersalskiego wyposażenia niemieckiej fabryki broni w Gdańsku 10 marca 1921 roku. Wybrany typ karabinu stanowił jedno z ostatnich opracowań niemieckiego konstruktora broni Paula Mausera i został oficjalnie oznaczony jako "7,92mm kb Mauser wz. 1898". Przyznane Polsce maszyny przewieziono do warszawskiej fabryki Gerlacha, w której do tej pory prowadzono remonty uszkodzonej w działaniach wojennych broni. Wydzielone obszary z fabryki Gerlacha, w których produkowano już od 1922 r. broń, przemianowano na Państwową Fabrykę Karabinów, która produkowała szereg z międzywojennego sprzętu polskiego. 

 

 

 

W kawalerii także po demobilizacji w 1921 roku doprowadzono do pewnego uporządkowania uzbrojenia. Jako podstawowe uzbrojenie strzeleckie przyjęto austriackie karabinki Mannlichera wz. 1895 z bagnetami wz. 1895. Tylko w pułkach 7 BJ (15, 16 i 17 Pułki Ułanów) używano niemieckich kbk Mausera wz. 1898 z tego samego wzoru bagnetami.

 

Jeszcze czasie napraw i remontów posiadane niemieckie kbk wz. 1898a upodabniano do kbk produkcji polskiej. Zmiany polegały na:

  • zaklejeniu otworu w kolbie do przeciągania pasa,

  • wykonaniu wyżłobienia w kolbie i dodaniu poprzeczki,

  • dodaniu strzemienia tylnego,

  • wymianie koźlika, w wypadku uszkodzenia, na koźlik produkcji polskiej,

  • wymianie trzewika kolby, jeśli stary był zniszczony,

  • wymianie bączka tylnego na bączek produkcji polskiej,

  • wymianie łoża, jeśli było zniszczone, na łoże produkcji polskiej.

 

W 1924 r. Komitet ds. Uzbrojenia i Sprzętu podjął decyzję o zastąpieniu karabinu karabinkiem.  Broń ta miała być lżejsza i bardziej uniwersalna.  Było to związane ze zmianą doktryny w zakresie zasięgu ognia piechoty w większości krajów Europy. W tym też roku Państwowa Fabryka Karabinów w Warszawie opracowała model kbk wzorowany na konstrukcji niemieckiego karabinka kawalerii typu Kar98AZ (kbk wz.1898a). Pierwszą partię 10.000 szt. broni przekazano do Centralnej Szkoły Strzeleckiej w Toruniu w celu wykonania prób. Testy wykazały pewne niedociągnięcia nowego karabinka, jednak Komitet do Spraw Uzbrojenia zatwierdził nowy wzór do wprowadzenia na stan wszystkich formacji. W 1925 roku wprowadzono też do niektórych dalszych pułków kawalerii niemieckie kbk Mausera wz. 1898 i karabinki tego wzoru, polskiej produkcji.


Karabinki wz. 1898 produkowano w Warszawie w latach 1925 - 1931. Łącznie w Państwowej Fabryce Karabinów wyprodukowano 189.632 kbk tego wzoru. W kwietniu 1927 r. produkcję karabinków wz. 1898 uruchomiono również w Państwowej Fabryce Broni w Radomiu, gdzie produkcję części rozpoczęto już w maju 1925 roku. Produkcja pełnych karabinów ruszyła 1 kwietnia 1927 roku, ale ich składanie rozpoczęto dopiero jesienią. Do 1 czerwca 1939 roku FB wykonała 159.121 sztuk kbk.

 

W trakcie produkcji kbk uległ niewielkiej modernizacji. Broń w pierwszych seriach miała:

  • oddzielne pierścienie nakładki,

  • łoże i nakładkę nie impregnowane, jak również nie wzmacniane kołkami,

  • rączki trzonków zamkowych zgięte w dół o 90°, ścięte od wewnątrz i moletowane.

 

W późniejszych seriach wprowadzono:

  • zamiast pierścienia nakładki

  • przetoczenie górnej części komory zamkowej,

  • wzmocnienie kołkami oraz nasycenie płynem impregnacyjnym łoża i nakładki,

  • proste rączki trzonów zamkowych - w ostatnich seriach kbk. 

 

Karabinki kbk wz.1898 PWU były, obok karabinów kb wz.1898, podstawową typem uzbrojenia w Wojsku Polskim. W czasie działań wojennych Polska dysponowała 263.000 kbk wz.1898 zarówno produkcji polskiej, jak i przeróbek niemieckich. W 1939 roku karabinki te znalazły się na wyposażeniu przede wszystkim kawalerii. Karabinek wz.98 P.W.U. znalazł się na wyposażeniu także jednostek artylerii przeciwlotniczej.

 

Konstrukcja

Karabinek Mauser wz. 1898 PWU prod. PFK Warszawa miał długość całkowitą 1100 mm, lufę długości 600 mm kalibru 7,9 mm, gwintowaną -- 4 bruzdy prawoskrętne. U wylotu lufy osadzona była muszka pryzmatyczna z bocznymi osłonami w postaci mocnych "skrzydełek", przed muszką zaczep do ochraniacza wylotu lufy. Na tylnej części osadzony celownik ramieniowo-krzywiznowy z krzywizną w podstawie, skalowany na ramieniu od 300 do 2000 m. Lufa była wkręcona w komorę -- obsadę zamkową. Na grzbiecie komory z przodu były wyryte oznaczenia fabryczne, np: orzeł -- P.F.K/Warszawa/1927 lub orzeł -- F.B./Radom/1928, z boku nr seryjny (fabryczny) oraz oznaczenie wzoru: K 98. W tylnej części komory znajdował się mostek z gniazdem dla oparcia łódki nabojowej przy napełnianiu magazynka. Zamek tłokowo ślizgowo-obrotowy, czterotaktowy zaryglowany symetrycznie w pionie.      Zamek był złożony z: trzona zamkowego z rączką zagiętą pod kątem 90, zakończoną gałką ściętą płasko od wewnątrz i moletowaną (w późniejszych wersjach kbk wz. 1898 rączka zamka prosta z kulistą gałką), zameczka, kurka, bezpiecznika skrzydełkowego, iglicy, sprężyny iglicznej, wyciągu i zapadki

 

W łożu pod zamkiem magazynek pudełkowy stały, niewystający o pojemności 5 naboi oraz urządzenie spustowe z językiem osłoniętym kabłąkiem. Kolba i łoże z drewna bukowego. Łoże długie zakończone z przodu pod wylotem lufy obsadą do bagnetu przymocowaną przednim bączkiem. Za bączkiem u spodu łoża osadzona była podstawa koźlika. Koźlik w postaci wkręcanego i zakończonego gałką pręta. Bączek tylny z bocznym uchem do pasa i dolnym ruchomym strzemiączkiem. Łoże w środkowej części po bokach posiadało żłobki chwytowe. Kolba z szyjką i chwytem półpistoletowym miała na dolnej krawędzi osadzone strzemiączko do pasa nośnego. Stopa okuta trzewikiem -- stopką.
      

Nakładka na lufie drewniana długa, sięgająca od komory zamkowej do przedniego bączka. W nakładce wycięty otwór dla celownika. Celownik ramkowo-krzywiznowy. Karabinek kbk wz.1898 i 1898a używał standardowej amunicji 7,92mm systemu Mausera - 7,92 mm x 57.

 

Dane techniczne

Kaliber: 7,92 mm
Masa bez bagnetu: 3,38 kg
Długość broni bez bagnetu: 1100 mm
Długość broni z bagnetem: 1550 mm
Długość lufy: 600 mm
Pojemność magazynka: 5 naboi
Szybkostrzelność: 8 - 12 strzałów na minutę
Prędkość początkowa pocisku: ok. 845 m/s
Masa pocisku: 12,8 g
Masa naboju: 27 g 

 

 

 

 

 


Warning: Unknown: write failed: No space left on device (28) in Unknown on line 0

Warning: Unknown: Failed to write session data (files). Please verify that the current setting of session.save_path is correct () in Unknown on line 0