"Zadania poszczególnych plutonów na pociągach pancernych"

por. Sobczyński Bernard¹

Przegląd Wojskowo - Techniczny 1930

(zachowano pisownię oryginalną)

Pluton artylerji.

Dowódca plutonu artylerji, stosując się do rozkazów dowódcy poc. pancernego, prowadzi ogień artyleryjski, wybiera punkt obserwacyjny artyleryjski, zarządza urządzenie i zaopatrzenie tego punktu w niezbędny personel i środki techniczne, skierowuje działa, rozpoznaje stanowiska i punkty obserwacyjne zapasowe i przygotowuje dane do strzelania z tych stanowisk.

Dowódca plutonu artylerji na poc. pancernym, mając do pomocy do powyższych czynności zastępcę (oficera), wydziela część pracy temu ostatniemu. Jeżeli konstrukcja i skład wozów bojowych na to pozwala, współdziała w skierowywaniu dział, budując snop równoległy; w czasie walki dozoruje czynności obsługi dział, usuwając powstałe błędy i niedokładności oraz prowadzi ewidencję posiadanej i wystrzelonej amunicji.

Artylerja pociągu pancernego występuje w walce:

1. jako baterja wypadowa,

2. jako baterja kolejowa.

W wypadku pierwszym działanie plutonów artylerji polegać będzie na wsparciu oddziałów współdziałających ogniem bezpośrednim, przyczem należy zwrócić uwagę na odpowiednie skoordynowanie ognia poszczególnych dział, gdyż jednolite prowadzenie ognia wszystkich dział pociągu pancernego jako baterii jest niemożliwe ze względu na rozmieszczenie dział w kilku wozach.

Głównem zadaniem będzie zwalczanie w pierwszej linji ważniejszych punktów oporu, umocnień, karabinów maszynowych, działek piechoty i t. d. oraz ścisłe dostosowanie ognia do poruszeń oddziałów współdziałających.

Pozatem jest rzeczą konieczną baczna obserwacja toru kolejowego od strony nieprzyjaciela oraz uprzednie wyznaczenie dział, mających za zadanie zwalczanie ukazującego się nieprzyjacielskiego pociągu pancernego. W wypadku drugim, to znaczy jako baterja kolejowa plutony artylerji poc. pancernego postępują analogicznie do baterji polowej.

Pluton karabinów maszynowych.

Dowódca plutonu ciężkich karabinów maszynowych powinien dokładać wszelkich starań, by sprzęt swój utrzymać w odpowiednim stanie oraz by ciężkie karabiny maszynowe były zawsze zaopatrzone w niezbędna amunicję, wodę i części zapasowe.

W czasie akcji dowódca plutonu c. k. m. znajduje się w czołowym, względnie w końcowym wozie bojowym, zależnie od tego, jakie zadanie spełnia pociąg pancerny, zasadniczo jednak w wozie, którego ogień ze względu na miejsce w składzie pociągu oraz na położenie toru w stosunku do nieprzyjaciela będzie miał ważniejsze zadanie do spełnienia.

Nadto dba o sprawne działanie łączności z dowódcą pociągu oraz z drugim wozem posiadającym obsadę ciężkich karabinów maszynowych, by zastępcy swemu (st. podof.), który tam się znajduje, mógł stałe dawać wskazówki do prowadzenia ognia przez karab. maszyn. tegoż wozu i mógł być poinformowanym o ich potrzebach. Daje rozkaz do otwarcia i przerwania ognia, jak również reguluje jego natężenie, śledząc dokładnie przebieg walki, by móc w odpowiedniej chwili zażądać przesunięcia pociągu w zależności od potrzeb ogniowych c. k. m-ów.

W wypadku wystąpienia pociągu panc. jako artylerja kolejowa, ciężkie karabiny maszynowe łącznie z plutonem szturmowym mają za zadanie ubezpieczenie pociągu jako baterii oraz prowadzenie obrony przeciwlotniczej pociągu z odpowiednio przygotowanych stanowisk w terenie, względnie z samego pociągu, jeśli pozwala na to budowa tegoż.

W bezpośredniem zaś zetknięciu z nieprzyjacielem ciężkie karabiny maszynowe stają się bronią najważniejszą, bowiem wszystkie poruszenia pociągu będą wówczas uzależnione od potrzeb ogniowych c. k. m-ów.

W przypadku samodzielnego działania pociągu z zaangażowanym w walce plutonem szturmowym, poruszenia pociągu będą też wywoływane potrzebą ogniową ciężkich karabinów maszynowych, w zależności od szyku i ugrupowania plutonu szturmowego i jego sytuacji bojowej.

Może nawet zajść potrzeba przydzielenia do plutonu szturmowego drużyny ciężkich karabinów maszynowych, na podstawach naziemnych, która wówczas będzie działała na rozkaz dowódcy plutonu szturmowego. Ma się rozumieć, że będzie to zależne od roli taktycznej, jaką ogień ciężkich karabinów maszynowych ma wtedy odgrywać. Ciężkie karabiny maszynowe w odpowiednim terenie przez skrzyżowanie wiązek strzałów, mogą z użyciem plutonu szturmowego (dwa na raz), stworzyć dostateczną zaporę ogniową. Pociąg pancerny wówczas spełniłby pewnego rodzaju zadanie ośrodka oporu (nawet ruchomego).

Pluton techniczny.

Dowódca plutonu technicznego powinien stale kontrolować i utrzymywać w należytym porządku, pod względem technicznym, tabor bojowy i gospodarczy. Dozoruje on, zwłaszcza te naprawy, które mogą być zrobione we własnym zakresie, reguluje zaopatrzenie parowozu w paliwo, wodę i smary oraz ustala kolejność pełnienia służby ruchu w pociągu, prowadząc w tym celu imienną ewidencję. W czasie przygotowań do walki, zgodnie z planem robót pociągu, organizuje i nadzoruje roboty wyznaczone, rozdziela materjały i instrumenty techniczne i przechowuje oraz rozdziela sprzęt łączności.

W czasie marszu bojowego przeprowadza wywiad toru kolejowego, przechowuje materjały wybuchowe i w razie potrzeby wykonuje prace minerskie.

W walce pluton techniczny bierze udział przez:

1. naprawiania uszkodzeń linji kolejowej i niezbędnych urządzeń stacyjnych;

2. zakładanie min w zasadce na pociągi nieprzyjacielskie;

3. niszczenie resztek urządzeń stacyjnych, pozostawionych przez inne oddziały dla umożliwienia odwrotu pociągowi, będącemu w straży tylnej.

Resztę patrz poc. panc., jako jednostka techniczna, zeszyt 4, tom VI. 1929 roku.

Pluton szturmowy.

Dowódca plutonu szturmowego, zgodnie ze wskazówkami otrzymanemi od dowódcy pociągu, powinien swój pluton rozlokować w wozie szturmowym, względnie artyleryjskim, w ten sposób, by nie stracić łączności między drużynami w różnych wozach. Ponadto porozumiewa się on z dowódcą plutonu ciężkich karabinów maszynowych i dowódcą plutonu artylerji co do współdziałania w czasie samodzielnej akcji plutonu szturmowego.

Pluton szturmowy występuje wtedy, gdy zachodzi konieczność użycia części załogi poza pociągami, a mianowicie:

1. do wywiadu;

2. do przeprowadzenia wypadu;

3. do obsadzenia ważnych punktów;

4. do obrony: stacji, mostów, tunelów i t. p .;

5. do ubezpieczenia poc. panc. na postoju i obrony tegoż w razie nagłego zaskoczenia przez nieprzyjaciela;

6. do ubezpieczenia plutonu technicznego w czasie pracy oraz do uzupełnienia wszystkich innych plutonów.

Jak wynika z wyżej wyszczególnionych punktów ad a — f, śmiało rzec można, że pluton szturmowy na poc. pancernym jest niezbędny i spełnia bardzo odpowiedzialną funkcję. Najwdzięczniejszą rolą plutonu, wynikającą z jego charakteru, jest przeprowadzenie wypadu, albowiem wypad plutonu szturmowego przeprowadza, się celem osiągnięcia ostatecznej przewagi sił, a zatem i końcowego zwycięstwa.

W razie samodzielnego działania pociągu pancernego ogień artylerii i ciężkich karabinów maszynowych pociągu może nieprzyjaciela zniszczyć, jednak nie zmusi go do opuszczenia zdobytego stanowiska.

Do nie mniej ważnych zadań plutonu szturmowego należy również ubezpieczenie pociągu na postoju, względnie ubezpieczenie odwrotu temuż, jak również obrona urządzeń stacyjnych i t. p.

Reasumując zadanie plutonu szturmowego na poc. pancernym przypomnę jeszcze, że nie każdy żołnierz nadaje sie jako szturmowiec. W plutonie szturmowym na poc. pancernym powinni się znaleźć ludzie fizycznie i psychicznie dobrani. Spryt, odwaga samodzielność, siła, zręczność, wytrzymałość i łatwość orientacji – to główne zalety, któremi żołnierze plutonu szturmowego powinni się odznaczać. Pod względem wyszkolenia szturmowego powinni oni przechodzić odpowiednie przeszkolenie, bowiem pluton szturmowy musi nieraz pokonywać b. ciężkie przeszkody podczas natarcia i nieraz może się znaleźć w nader trudnej sytuacji.

OD REDAKCJI.

Powyższy artykuł umieszczamy, uważając go za cenny materiał przy opracowywaniu „regulaminu pociągów pancernych”.

Opracował: Paweł Ludwiczak

¹por. Sobczyński Bernard - ur.20 sierpnia 1892 r. Oficer służby stałej w korpusie oficerów piechoty w 51. p.p. W 1923 r. w kadrze pociągu pancernego "Paderewski". W 1924 r. w Dywizjonie Cwiczebnym Pociągów Pancernych. Najprawdopodobniej na początku lat 30-tych przeniesiony do rezerwy.