"Zagadnienie przyszłej wojny w oświetleniu japońskiem"
Przegląd Wojskowy I kwartał 1933
Autor S.
Zachowano pisownię oryginalną.
źródła Artykuł z 1932 r. generała dywizji llata [1]) p.t. „ Obrona Japonji”, książka generała dywizji Sato[2]) p. t. „ Obrona Imperjum Japońskjego w niebezpieczeństwie”, broszura generała dywizji Araki[3] p. t. „Zadania Japonji w epoce Siowa”, broszury Miu ra Ecuro pt. „ Azjatycka Prochownia”, artykuł „strategiczeskije problemy japonskowo imperjalizma – Wojen. Zarubieżnik, zeszyt 6 z 1932r. Moskwa
W ostatnich latach, w politycznej i wojskowej prasie japońskiej pojawił się cały szereg książek, broszur, artykułów itd., omawiających i wyjaśniających politykę Japonji w odniesieniu do innych (zwłaszcza sąsiednich) państw; można tam znaleźć cały szereg rozważań, przewidywań i wskazówek odnośnie do zagadnień: dalekiego Wschodu, Mandżurji, Mongolji, oceanu Spokojnego, itd., jak również odnośnie do formy przyszłych działań wojennych na dalekim Wschodzie, organizacji obronnej imperium japońskiego, składu i wyposażenia japońskich sił zbrojnych. Specjalnie ciekawe dane można znaleźć w szeregu artykułów, broszur i książek wybitnych wojskowych przedstawicieli japońskich, tem bardziej, że w dobie dzisiejszej na bieg polityki japońskiej wielki wpływ wywierają właśnie militarne koła japońskie, jak to zresztą wykazały ostatnie wypadki w Mandżurji i pod Szanghajem.
Powyżej, w wykazie źródeł, podano najważniejsze materiały do przytaczanych zagadnień. Są one jednak tak obszerne że jedynie w nielicznych wyjątkach można będzie przedstawić zagadnienie przyszłej wojny z punktu widzenia strategicznych zamiarów Japonji.
CELE I ZADANIA JAPONJI NA KONTYNENCIE
Generał Araki w swej broszurze „Zadania Japonji w epoce Siowa[4] pisze: „Uważamy zagadnienie mandżursko-mongolskie za ważne również, dlatego, iż, jeśli nie zapewnimy sobie dostatecznego prestiżu w Mandżurji i Mongolji, nie będziemy mogli w żadnym wypadku rozprzestrzenić tych wielkich ideałów, które rozwijają się w przeciągu trzech tysięcy-letniej historji Japonji.
Japonja nie powinna zadowalać się jedynie swoim własnym rozkwitem.
Swoje hasła i ideały powinna ona rozprzestrzeniać na cały daleki Wschód, a nawet jeszcze dalej, bo na cały świat. Obecne położenie na dalekim Wschodzie i położenie na całym świecie poprostu dyktuje Japonji konieczność wystąpienia. Sadzę, że w tym sensie wielkie znaczenie ma incydent mandżurski. W tym wypadku Japonja zrobiła już pierwszy krok na przód"...
„Znaczna cześć Japończyków zadowalnia się tylko ideą obrócenia Mandżurji i Mongolji w kolonię japońską w znaczeniu ekonomicznem. Jednakże wierzę w to, że takiego lekkomyślnego posunięcia nie należv oczekiwać i że w najbliższej przyszłości będziemy świadkami wypadków o wysokiej skali i większem znaczeniu niż obecnie. W polityce japońskiej na kontynencie należy sobie postawić za cel zagadnienia bardzo szerokie. Rozwój ekonomiczny Japonji v. Mandżurji i Mongolji jest właściwie rzeczą drugorzędną. Jeśli chodzi o rozwój na kontynencie, to jest on konieczny dla uratowania Japonji i dla uratowania Wschodu; pod tym względem musimy mieć pełną decyzje „.Mówiąc o ciężkim położeniu Koreańczyków w Mandżurji,: „Nie można nie troszczyć się o Koreańczyków, trzeba karmić ich, dawać im środki do życia i tem samem zabezpieczyć ich przyszłość. Inaczej wielka idea aneksji Korei będzie musiała w końcu upaść.
Prócz tego we wschodniej Syberji żyje pewna ilość setek tysięcy Koreańczyków, położenie ich jest jeszcze gorsze. Powinniśmy głęboko im współczuć oraz postarać zająć się nimi, jak to robimy w odniesieniu do Koreańczyków mieszkających w Mandżurji. Trzeba w najbliższym czasie poczynić odpowiednie kroki, aby im pomóc. Nasze tradycje i uczucia narodowe nie pozwalają nam, założywszy ręce, milcząco obserwować i być świadkami ich okropnego położenia".
Generał Sato tak mówi na temat zamiarów japońskich: „Przyszłość Japonji leży na kontynencie azjatyckim, najbliższa zaś przyszłość na polach Mandżurji, Mongolji i Syberji". „Patrzymy na Mandżurję, Mongolję i Syberję jak na święte miejsca naszych przodków i na miejsca działalności naszych potomków “ . „Przyszłość Japonji leży w Azji wschodniej i tylko przez zajęcie jej obszarów możemy stać się kierownikami Azji, możemy zająć pierwsze miejsce na Wschodzie... Musimy wszyscy wiedzieć, że to jest kwestja życia i śmierci dla Japonji". W dalszym ciągu generał Sato tak przedstawia konieczność wejścia Japonji na kontynent azjatycki; „Naród japoński już od czasów pierwszego cesarza japońskiego rozszerzał się na obszarach z południowego zachodu na północny wschód.
W chwili obecnej, wszystkie wyspy japońskie są tak gęsto zaludnione, że nie ma już miejsca dla ciągle zwiększającej się ludności. Tymczasem co roku przybywa Japonji miljon ludzi i, jeśli ten przyrost ludności będzie się w dalszym ciągu w ten sposób rozwijał, to w ciągu stu łat ludność właściwej Japonji przekroczy sio sześćdziesiąt miljonów ludzi. Wszystkie ziemie właściwej Japonji są wykorzystane, nawet wierzchołki gór i stoki skał, tak że nie można już więcej wykorzystać tych obszarów pod względem rolniczym i nie można dostarczyć środków żywności dla całej ludności. Dlatego rok rocznie wwozi się z zagranicy olbrzymie ilości ryżu oraz innych produktów żywnościowych. W związku z powyższem naród japoński musi się przesiedlić na kontynent. Tylko tam będą mogli Japończycy znaleźć drogi i środki do zaspokojenia swego istnienia. Już od wielu dziesiątków i setek lat istnieje ten plan dążenia na kontynent. W celu jego zrealizowania wynikły wojny: japońsko-chińska i japońsko-rosyjska, a także miała miejsce aneksja Korei. Korea stała się terytorjum japońskiem, Mandżuria i Mongolia są jakby przedłużeniem Korei, a Syberia stanowi również jakby przedłużenie Mandżurii i Mongolii. Po Korei następnem miejscem dla Japończyków jest Mandżuria i Mongolia, a za niemi — jest Syberia. W ciągu stu lat Mandżuria, Mongolia i Syberja powinny się stać obszarami zamieszkałemi przez Japończyków.
Na tym polega polityka Japonii na kontynencie. Pola Mandżurii, Mongolii i Syberji są to dla nas miejsca święte, które naród w czasie wojen chińsko-japońskiej, rosyjsko-japońskiej i w czasie interwencji polał obficie swą krwią, pochował tam kości swoich bohaterów, przyniósł w ofierze dziesiątki tysięcy Japończyków...
Jeśliby Japończycy zrezygnowali z Mandżurii, Mongolii i Syberji lub gdyby ich stamtąd usunięto siłą, to tem samem naród japoński straciłby prawo do życia. Człowiek bowiem, jak i cały naród, może istnieć jedynie dzięki swej działalności ekonomicznej. Dotychczas naród japoński istniał dzięki gospodarce rolnej. Lecz przyszedł czas, kiedy nie można przy tej ilości ludności istnieć z rolnictwa w kraju składającym się w dużej swej części z gór i skał, przy nieznacznej bardzo powierzchni równin. Dlatego Japonja już od szeregu lat przeszła na gospodarkę przemysłową i w tej dziedzinie, zarówno z punktu widzenia techniki, jak z punktu widzenia eksploatacji, osiągnęła nie gorsze wyniki niż Europa i Ameryka.
Lecz Japonia, po swej przejściu do działalności przemysłowej, napotkała poważne trudności w zakresie wymagań przemysłowych. Po pierwsze wyspy japońskie nie mają dostatecznej ilości surowców. Po drugie wyspy japońskie nie mogą zużyć wszystkich tych wyrobów przemysłowych, które przygotowuje przemysł japoński. Japonja, chcąc zostać krajem przemysłowym i nie porzucać jednocześnie gospodarki rolniczej, musiała pomyśleć, skąd dostać surowce, jak rozszerzać swoje fabrykaty przemysłowe. Na szczęście w pobliżu Japonii znajdują się Chiny, kraj bardzo bogaty w surowce. W Chinach znajdują się bogate złoża rudy żelaznej i miedziowej; Chiny dostarczają bawełny i wełny.
W Chinach mieszka czterysta milionów ludności, która jest naturalnym odbiorcą japońskich produktów przemysłowych. Oprócz Chin innego kraju, który by miał równie bogaty rynek zbytu nie ma. Są wprawdzie Indje ze swemi trzystu miljonami ludności, które mogłyby być rynkiem zbytu dla przemysłu japońskiego, lecz kraj ten jest całkowicie opanowany przez przemysł angielski.
W związku z powyższem japoński plan ekonomiczny musi się w przyszłości opierać na wykorzystaniu Chin. Na tym opiera się współczesna japońska gospodarka państwowa. W tym leży też podstawa polityki japońskiej na kontynencie".
JAPONJA , MANDŻURJA I MONGOLIA
Generał Hata omawia szczegółowo znaczenie Mandżurii i Mongolii dla rozwoju potęgi imperjum japońskiego, Przede wszystkiem wskazuje on na ścisły związek między Mandżurią i Mongolią, a Japonją, jeśli chodzi o źródła różnych surowców. Rozmiar ‘współczesnych wojen, łącznie z ich długotrwałością, a co za tem idzie olbrzymiem materjalnem zużyciem kraju, ściśle się wiąże ze stanem naturalnych zapasów surowców'.
Posiadanie we własnym kraju dostatecznej ilości tych surowców, 'względnie zapewnienie dostarczania ich w ciągu wojny, jest właściwie rdzeniem planu obrony kraju. Tymczasem właśnie Japonja cierpi na wielki brak własnych, naturalnych źródeł surowców; ten brak bardzo silnie już w czasach pokoju, nic więc dziwnego, że jest punktem wyjścia przy rozważaniach i przygotowaniach na temat obrony Japonii.
Pokrycie braków naturalnych własnych źródeł surowców daje się osiągnąć przez wykorzystanie licznych kopalń w Mandżurji. Wystarczy przejść kilka najważniejszych surowców, aby się przekonać, jak cenną i jedyną drogą ich dostarczenia jest posiadanie przez Japonję specjalnych praw w Mandżurji i Mongolii.
Tak na przykład żelazo może być przerabiane w Japonji w tych granicach, które dla celów wojennych są całkowicie wystarczające, bardzo zbliżonych do tej ilości, którą w latach wojny światowej mogła w wyprodukować Francja. Natomiast, jeśli chodzi o rudą żelazną , to obecnie jest ona do Japonji dostarczana z Chin i Indyj. Ponieważ te źródła mogą na wypadek wojny zawieść i dostarczenie rudy, zarówno z Indyj jak z Chin, może być przerwane, jedynem właściwem miejscem jej wydobywania powinna stać się Mandżurja, zawierająca zupełnie dostateczne ilości złóż rudy żelaznej. Mandżuria musi się więc stać w najbliższym czasie głównym, a na wypadek wojny jedynym dostarczycielem rud żelaznych dla Japonji.
Węgla kamiennego ma Japonja dostateczną ilość; jeśli do tego dodać 33 kopalń węgla w Mandżurji południowej, to ilość wydobywanego węgla osiągnie 8 9 miijonów ton.
To samo odnosi się do wszelkich innych surowców, jak nafta, ruda miedziana i 1. d., których na wyspach japońskich jest bardzo mało albo tez niema zupełnie, w które obfituje natomiast Mandżurii, ,,względnie Mongolia. Dlatego też tak ważne dla Japonji było uzyskanie w Mandżurji i Mongolji specjalnych praw i tak wyraźnie występuje w polityce japońskiej dążenie do silnego usadowienia się tam kapitałów, organizacji przemysłowej, administracji, a potem okupacji wojskowej i ostatecznego uchwycenia tych tak ważnych dla Japonji obszarów.
Jasną więc jest najzupełniej rzeczą, kończy generał Hata, że: Mandżuria! i Mongolja są konieczne dla ekonomicznego rozwoju Japonji w czasie pokoju. Mandżurja i Mongolja są konieczne dla materjalnego zabezpieczenia, prowadzenia przyszłej wojny.
PRZYSZŁA WOJNA I OGÓLNA MOBILIZACJA PAŃSTWA JAPONJI
Zagadnienie powyższe szczegółowo rozpatruje generał Hata; poniżej przytoczymy odpowiedni rozdział z jego opracowania niemal w dosłownem brzmieniu: „W dawnych czasach wojnę prowadziły oddzielne grapy ludności, na czele których stal wódz lub starszy plemienia; ta część ludności, występująca zbrojnie, rozstrzygała o losie wojny. Poczynając od czasów wojny francusko-pruskiej 1870—71, wojna, po raz pierwszy, przyjęła formę narodowych działań zbrojnych. Tak na przykład wówczas, w związku z rozbiciem wojska, okazała się potęga bojowa całego narodu. Po zniszczeniu bowiem francuskiego wojska stałego zdołano wkrótce zebrać dwa i pół miljonu ochotników.
Przed wojną rosyjsko-japońską generał von der Goltz oświadczył, że popełnia wielką omyłkę ten, kto myśli, że przez samo zniszczenie nieprzyjacielskiego wojska stałego można osiągnąć cel wojenny. W czasie wojny światowej trudno było ustalić, gdzie zaczyna się ludność kraju, a gdzie kończą się zobowiązania do służby wojskowej na podstawie ustawy. Trzeba powiedzieć, że była to w rzeczywistości wojna, w którą wciągnięto całe narody, całą ludność państw wojujących. Przyszłe wojny pod tym względem przejdą jeszcze wojnę światową... W przeszłych wojnach, z chwilą zniszczenia oddziałów wojskowych, wojna się kończyła. W przyszłych natomiast wojnach, o ile w wojnie będzie brała udział cała potęga i siły państwa, wojna będzie się przedłużała tak długo, dopóki nie zostaną ostatecznie zużyte i zniszczone źródła i środki wojenne, oraz tak długo, dopóki nie osłabnie wola narodu.
Dlatego też w przyszłych wojnach bardzo ważnym momentem, decydującym o długotrwałości wojny, będzie zniszczenie zapasów wojennych i osłabienie ducha nieprzyjaciela. Ponieważ jednak i nieprzyjaciel będzie chwytał się tych samych środków walki, konieczne będzie wynalezienie odpowiednich środków przeciwdziałania nieprzyjacielowi po d tym względem.
Sposoby, za pomocą których można osłabić wolę przeciwnika w zakresie przedłużania wojny, oraz sposoby zniszczenia nieprzyjacielskich zapasów wojennych, będą różne. Jednym ze sposobów będzie rozprzestrzenianie haseł przeciwwojennych oraz osłabianie w nieprzyjacielskim obozie woli narodu i wojska w dążeniu ku zwycięstwu. Prócz tego, za pomocą powietrznych napadów na główne ośrodki życia politycznego i ekonomicznego przeciwnika, napadający będzie chciał wzniecić strach i popłoch wśród ludności kraju nieprzyjacielskiego.
Pod tym względem oraz tą drogą da się osiągnąć do pewnego stopnia zniszczenie wojennych zapasów przeciwnika. Nie należy również rezygnować ze środków, jakiemi są blokada i głód. Bolszewicka republika, która przeprowadza czerwoną propagandę jako jedyną swą politykę, mówi, że przyszłe wojny nie będą miały linij frontów bojowych. Znaczenie tego określenia polega na tem, że wojska regularne będą miały swój pas działania na froncie bojowym, w którym będą walczyły z przeciwnikiem, ale prócz tego na tyłach tych wojsk regularnych będą stale wywoływane zamieszki, napady, akty sabotażu, organizowane przez specjalne jaczejki dywersyjne. Dzięki działalności tych jaczejek oraz propagandzie komunistycznej, stosowanej w umiejętny sposób, tyły wojsk regularnych będą specjalnie narażone na rozkład i zdemoralizowanie. Taki sposób prowadzenia wojny, polegający na zaatakowaniu przeciwnika od środka i od tyłu, nie będzie mógł być osiągnięty jedynie za pośrednictwem sił wojskowych. Ochronić kraj od podobnego sposobu działania przeciwnika można jedynie przez mobilizację ducha narodowego. Również nie można jedynie za pośrednictwem środków i sil wojskowych ochronić kraj od paniki w czasie n i e p r z y j a c i e l s k i e g o napada lotniczego. A by temu przeciwdziałać, konieczna jest jednolita odporność całego narodu.
Obecnie istnieje ścisła łączność między poszczególnemi państwami w dziedzinach ekonomicznych, przewozowych, sanitarnych i t. d. Wiąże się z tem również ścisła łączność między poszczególnemi państwami w zakresie polityki, co najczęściej wypowiada się w formie zawartych lub zamierzonych przymierzy. W wyniku powyższego, przyszła wojna może być nie zatargiem zbrojnym między dwoma państwami, tak jak to było w czasie wojny rosyjsko-japońskiej, ale może się stać łatwo wojna jednego państwa przeciwko grupie państw albo też grupy państw przeciwko grupie innych. I, chociaż w podobnych wypadkach obydwie strony walczące będą prowadziły wojnę wszystkiemu siłami, aby jak najszybciej ją zakończyć, trzeba się liczyć z tem oraz być na to przygotowanym, że podobna wojna może być długotrwała.
Bez wątpienia w przyszłych wojnach ilościowy skład wojsk walcząch będzie znacznie większy niż w wojnach poprzednich. Prócz tego rozwój nauki oraz osiągnięte przez nią w ostatnich latach wyniki zostaną całkowicie wykorzystane do celów uzbrojenia oraz. techniki wojennej. W czasie wielkiej wojny Niemcy, wykorzystując gazy trujące, zadali wojskom sprzymierzonym poważne straty. Anglja, zastosowując czołgi, zadała znowu poważny cios wojsku niemieckiemu. Ale jaką nową broń wynajdzie się i zastosuje w czasie przyszłych wojen, to zależy od wynalazków naukowych.
Dlatego też konieczną będzie zmobilizować wszystkie ośrodki naukowe własnego kraju oraz zobowiązać je do stałego śledzenia wynalazków nieprzyjacielskich, do wynajdywania własnych środków przeciwdziałania im oraz zdobywania i przystosowywania dla własnych wojsk najnowszych środków i sposobów walki. Oprócz tego, w związku z rozwojem nauki oraz zmianą form wojny, poważnie zmieniła się ilość oraz dalekonośność ogniowych oraz jakość mechanicznych środków walki. W konsekwencji powyższego, w czasie wojny światowej w ciągu jednej bitwy zużyto tyle pocisków, ile wystrzelano w czasie całej wojny rosyjsko- japońskiej w wojsku japońskiem. Japońskie armje wystrzelały bowiem 1.500,000 pocisków działowych; wojsko francuskie w bitwie nad Marną w ciągu jednego tygodnia dziewięćset tysięcy pocisków, a w bitwie nad Sotniną armje francuskie wystrzelały dwadzieścia miljonów, armje angielskie — czterdzieści jeden miljonów. Biorąc pod uwagę podobne nowoczesne formy walki, wojsko japońskie nie zdoła osiągnąć ostatecznego zwycięstwa jedynie za pomocą samego japońskiego patriotyzmu. Dlatego też przeprowadza się udoskonalenia broni oraz studjuje się i uczy wojsko japońskie nowych form walki.
W rzeczywistości ilość metalu, który w przyszłej wojnie wyleci z luf działowych i karabinowych, będzie kilka dziesiątków razy większa od tej ilości metalu, którą wyrzuciły ogniowe środki w alki w czasie wojny rosyjsko-japońskiej, a nawet wojny światowej. Równieżi ilość środków żywności, niezbędnych dla wojska, poważnie się zwiększy. A b y zaspokoić wszystkie wymagania czasu wojennego, nie wystarczą same fabryki wojenne, składy i podstawy materjałowe oraz żywnościowe wojska.
Przeciwnie wielką część tych zapasów trzeba będzie przygotowywać w fabrykach prywatnych. W związku z tak ogromem zapotrzebowaniem środków dla celów wojennych wzrosną też bardzo znacznie wydatki wojenne, w porównaniu z wojnami dawniejszemi. W czasie wojny rosyjsko-japońskiej, wojska rosyjskie i ja pońskie razem wydały około pięciu miljardów jenów. W czasie wojny światowej wydano około czterystu miljardów jenów. W czasie wojny rosyjsko-japońskiej wojsko japońskie wydawało w ciągu dnia 3.5 miljona jenów, amerykańskie zaś wojsko w ciągu dwóch lat kosztowało średnio na godzinę po nad dwa miljony jenów.
Dlatego też, jeśli przedstawimy sobie jasno formy przyszłych wojen, będziemy musieli stwierdzić, że teatr działań wojennych ograniczy się jedynie do teatru działań wojsk regularnych, ale rozszerzy się poważnie w głąb całego kraju. Będzie to wojna, w której wszyscy, poczynając od starców i dzieci, b ę d ą mieli obowiązek wzięcia udziału, w której niezbędna będzie mobilizacja wszystkich środków i całej wiedzy kraju, oraz mobilizacja Wszystkich wewnętrznych jego źródeł i zapasów,, _ W związku z powyższem pojawia się cały szereg zagadnień, które trzeba rozstrzygnąć. Na przykład powstaje pytanie, skąd dostać wszystkich tych środków, jakim sposobem je przewieźć, jak je rozdzielić między wojsko i ludność, którą w czasie wojny trzeba będzie równi«: ż zaopatrywać, chociażby w mniejszym stopniu?
W celu osiągnięcia powodzenia, trzeba będzie wytężyć i wykorzystać wszystkie siły i środki kraju, oraz prawidłowo ich użyć. Krótko mówiąc, jest to ogólna mobilizacja całego kraju wszystkich jego warstw społecznych, wszystkich obywateli bez różnicy wieku, wszystkich środków i zapasów gospodarczych. Ta ogólna mobilizacja ma za zadanie, jak najszybciej wykorzystać wszystkie środki kraju oraz ma dostarczyć tego wszystkiego, co jest niezbędne do szybkiego i pomyślnego przeprowadzenia wojny. Inaczej mówiąc, przyszłe wojny można nazwać wojnami maksymalnej potęgi narodowej, którą osiągnie się właśnie dzięki ogólnej mobilizacji.
Naród japoński od najmniejszego do najstarszego obywatela będzie brał udział w tej wojnie. Wszyscy, którzy pracują w przemyśle którzy biorą udział w jakichkolwiek pracach gospodarczych administracyjnych itd., staną się w czasie wojny czynnikami obrony państwa.
Przyszła wojna będzie więc właściwie wojną „potęgi państwowej“, powstałej na podstawie ogólnej mobilizacji. O bok walki na froncie, prowadzonej przez oddziały z bronią w ręku, będą miały miejsce próby osłabienia ducha narodowego oraz zniszczenia środków i zapasów wojennych.
Jednak los wojny będzie rozstrzygało wojsko regularne z bronią w ręku, podobnie zresztą jak było dawniej; innemi słowy podstawowe zasady wojny nic się nie zmieniły.
Dlatego bardzo ważną rzeczą jest, już w czasie pokoju, udoskonalenie broni i ulepszenie bojowego przygotowania wojska. Na wypadek wojny najważniejszem dla zwycięstwa jest takie przygotowanie i wyszkolenie wojsk::, aby mogło ono dać bohaterów, z których każdy wytrwa przeciw dziesięciu. Przyszła wojna będzie wojną „potęgi państwowej“ i dlatego pierwszorzędne znaczenie dla obrony kraju ma rozwój przemysłu w czasie pokoju. Są ludzie, którzy sądzą, iż przy starannem przygotowaniu i przeprowadzeniu ogólnej mobilizacji, możliwe byłyby pewne zmiany w uzbrojeniu oraz dałoby się przeprowadzić zmniejszenie wydatków wojennych. Ludzie ci sądzą, że, jeśli rzeczywiście przyszła wojna będzie wojną „potęgi państwowej“, w interesie tych przyszłych wojen może leżeć zmniejszenie wydatków na cele wojskowe w czasie pokoju, aby pieniądze te dać na rozwój przemysłu.
Taki punkt widzenia jest jednak najzupełniej fałszywy. Chociaż zaopatrzenie wojska w broń, oporządzenie, umundurowanie itd. jest głównem właściwie zagadnieniem przeprowadzenia mobilizacji, gdy rozpocznie się wojna, to jednak podobne przygotowania trzeba w pewnych granicach przeprowadzić już w czasie pokoju. Inaczej w żadnym przypadku nie da się rozstrzygnąć pytania, jaki będzie wynik wojny. Materjały, oporządzenie i t. d. oddziałów wojskowych w czasie pokoju, powinny wystarczyć na pierwszy okres po rozpoczęciu wojny, natomiast wojsko nie ma zapasów, potrzebnych w czasie dalszych działań wojennych. Dla tego też podstawowem zadaniem dalszego zaopatrzenia wojska będzie mobilizacja państwowa, a w szczególności mobilizacja przemysłu dla celów wojennych. Ponieważ jednak głównym warunkiem powodzenia na wojnie będzie przewaga środków walki w pierwszych już bitwach, nigdy nie należy zapominać, że przygotowanie wojska do wojny powinno jak najbardziej odpowiadać wymaganiom i warunkom przyszłej wojny. Ponieważ sprawa mobilizacji państwowej jest zagadnieniem bardzo skomplikowanem, należy zawczasu ustalić plan mobilizacji, aby każde ministerium stało się centralnym organem mobilizacyjnym w zakresie swego resortu.
Ponadto, w celu przeprowadzania ogólnej kontroli, utworzono w roku 1927 przy Prezydjum Rady Ministrów specjalne biuro, które zajęło się sprawami mobilizacji. Wszystkie sprawy opracowane w tem biurze wychodzą jako postanowienia i zarządzenia Rady Ministrów. Do prac biura należą również studja i szukanie środków oraz źródeł dla celów wojny, a w szczególności poszukiwanie surowców. To ostatnie ma znaczenie nie tylko z punktu widzenia przygotowań na wypadek wojny, ale również zostaje wykorzystane do celów pokojowej gospodarki państwowej.
W roku 1929 wydano ustawę i rozpoczęto poszukiwania w Japonji i kolonjach. Zagadnienie wyszukania i wykorzystania źródeł surowców jest skomplikowane i odnośne prace muszą potrwać przez szereg lat. Jeśli chodzi o ilość zdolnych do noszenia broni, oraz ilość ludzi, których można zmobilizować, to średnio w czasie wojny światowej powołano do służby wojskowej około 17 % całej ludności.
W prawdzie w Ameryce i w Rosji zmobilizowano mniej niż 17% ludności, ale dla Niemiec, Francji i Anglji cyfra 17% jest r z e c z y w is ta . Biorąc pod uwagę, ze Japonja ma około 70 miljonów ludności i stosując tutaj orjentacyjnie 17%, można będzie powołać do służby wojskowej w Japonji jedenaście milionów dziewięć set tysięcy ludzi.
Naturalnie nie wszyscy zmobilizowani zostaną skierowani o służby linjowej. Statystyka wszystkich krajów z wyjątkiem Rosji i Stanów Zjednoczonych wskazuje, że w porównaniu z ilością wysłanych na front zmobilizowano 3,36 razy więcej ludzi. Stosując te normy do Japonji, będzie ona mogła wysłać 3.800.000 ludzi na front. Opierając się na tych danych cyfrowych, można stwierdzić, iż z materjałem ludzkim w przyszłej wojnie Japonja nie będzie miała specjalnych trudności.
Wyspy japońskie są krajem niewielkim i biednym pod względem zasobów naturalnych. Dlatego też, bez dalszych szczegółowych rozpatrywań, można śmiało powiedzieć, że Japonja swojemi własnemi środkami nie będzie mogła zaopatrzyć siebie w czasie wojny. W szczególności brak tu jest takich podstawowych surowców jak nafta, żelazo, miedź i itd., które właśnie odgrywają w czasie wojny główną rolę takich jak środków żywności, umundurowania, materjałów budowlanych itd. Ponieważ jednak te wszystkie surowce i środki znajdują się w dostatecznej ilości w Mandżurju, to nawet, jeśli wojna przeciągnie się, Japonja potrafi zapewnić sobie dostateczne w nie zaopatrzenie, pod warunkiem utrzymania w swych rękach tak ważnych obszarów mandżurskich.
ZBROJENIA I TECHNIKA WOJENNA W WOJSKU JAPOŃSKIEM
Generał Hata podaje w swoich artykułach następujące dane na temat polepszenia uzbrojenia wojska japońskiego,„ W związku z postępami nauki i wiedzy ludzkiej zmieniają się sposoby prowadzenia wojny. Zamiast wojny, prowadzonej i tylko przez mięśnie i krew ludzką, będzie teraz wojna t e c h n i k i . Wykorzystuje się w tym celu potęgę nauki i wszystkie materialne środki dzisiejszej cywilizacji. W czasie wojny światowej w s z y s t k i e państwa, gdy ich potęga wojenna była postawiona na jedną kartę, zaczęły badać, wynajdywać i wytwarzać nowe środki walki, a w szczególności nową broń.
Dzięki wielkim środkom dostarczonym przez te państwa, pojawiły się dalekonośne działa, samoloty, czołgi itp. Prócz tego udoskonalono dawna działa, karabiny maszynowe, środki łączności i t. d. Podczas wojny światowej Japonja była daleko od głównych frontów bojowych. Unikała też ona bezpośrednich ciężarów wojny. Pod względem ekonomicznym Japonja znajdowała się raczej w okresie bardzo szczęśliwej konjunktury. Jednak z drugiej strony wskutek tego, że Japonja odczuła ciężary i potrzeby wojny w mniejszym stopniu, niż kraje bezpośrednio uczestniczące w wojnie europejskiej, nie pracowała ona tak usilnie nad swojem uzbrojeniem, pozostając właściwie w dawnym stanie, z punktu widzenia wystudjowania i zastosowania nowego uzbrojenia, Japonja pozostała więc właściwie w tyle. Występuje to specjalnie wyraźnie przy porównaniu uzbrojenia wojska japońskiego z uzbrojeniem wojsk Państw europejskich i Stanów Zjednoczonych Ameryki Północnej, k t ó r e brały bezpośredni udział w wojnie światowej; występuje to zarówno pod względem ilościowym jak i jakościowym.
Po wojnie światowej, dzięki staraniom rządu japońskiego, wojsko japońskie zaczęło stopniowo, w zakresie wystudiowania Uzbrojenia i techniki wojennej, dopędzać inne wielkie mocarstwa w niektórych dziedzinach osiągnięto wyniki, które można już porównać ze stanem współczesnych wojsk innych krajów. Od tego czasu zaczyna się rozwój nowego uzbrojenia wojska japońskiego. Jednak te postępy sprowadzają się w dużej mierze tylko do wystudjowania nowych zbrojeń.
Jeżeliby bowiem chciano zwiększyć poważnie ilości tych nowych środków uzbrojenia wojska do granic wyposażenia w nie całego wojska, to potrzebaby ogromnych wydatków i wielkiego wysiłku ze strony państwa. Reasumując, uzbrojenie wojska japońskiego dzięki staraniom, przedsięwziętym od roku 1920, poważnie się poprawiło. W dużej mierze przede wszystkiem ulepszono dawne środki walki. Jednakże w chwili obecnej, gdy rozwój wypadków idzie z szybkością nie dni, ale nawet godzin, uzbrojenie i wyposażenie wojska japońskiego, w porównaniu z uzbrojeniem wojsk europejskich i Stanów Zjednoczonych, pozostaje niestety jeszcze w tyle.
Dążności lat ostatnich w zakresie uzbrojenia idą po linji ulepszenia jakości i zwiększenia ilości. Nie można powiedzieć, aby uzbrojenie wojska japońskiego w tych dwóch kierunkach było dostateczne. Jeśli będziemy natomiast rozpatrywać, które z e wskazanych sposobów udoskonalenia uzbrojenia (ilościowe czy jakościowe) jest ważniejsze, musimy stwierdzić, że Japonja wyczuwa raczej konieczność zwiększenia ilości, W ostatnich czasach najważniejsze okazało się zwiększenie ilości karabinów maszynowych i z w i ę k s z e n i e ilości oddziałów czołgów i sił powietrznych. Jednak nie należy i pod względem jakości ograniczać się do starych wzorów. Rozpatrując konkretnie współczesne uzbrojenie wojska japońskiego, można powiedzieć, że środki ogniowe walki muszą być zwiększone pod względem ilości i zróżniczkowania typów, zwłaszcza w zakresie: artylerji piechoty; lekkich i ciężkich karabinów maszynowych itd. Warunkiem tutaj będzie posiadanie sprzętu, który będzie w stanie wykazać całą swą potęgę ogniową. Zmechanizowane uzbrojenie w postaci czołgów, samochodów pancernych, artylerii samochodowej itd. Przydział tych najnowszych środków walki do oddziałów zmotoryzowanych (przewożonych za pomocą samochodów) poważnie zwiększa zdolność bojową tych ostatnich. Prócz tego są organizowane oddziały zmechanizowane z różnych rodzajów broni, które składają się z różnego typu samochodów i ruchliwego opancerzonego sprzętu bojowego.
Motoryzację zastosowano również na szerszą skalę w oddziałach sanitarnych, stwarzając ruchliwe grupy sanitarne, zdolne do dania szybkiej pomocy.
Wyposażenia w środki obrony przeciwchemicznej składa się z masek przeciwgazowych, wydanych oddziałam, które mogą je chronić indywidualnie przed napadami gazowemi; do tego należy również organizacja oddziałów przeciwchemicznych oraz zastosowanie metod pozwalających na zwiększenie ich zdolności bojowej. Udoskonalenie sil powietrznych obejmuje zwiększenie siły bojowej i ilości różnego rodzaju samolotów, dzięki czemu zwiększa się potęgę japońskiego lotnictwa oraz stwarza się możliwość opanowania powietrza.
Wykorzystanie najnowszych środków naukowych do celów lepszego uzbrojenia wojska polega na wyposażeniu oddziałów wojskowych w różne najnowsze przyrządy i aparaty techniczne, w postaci na przykład najbardziej nowoczesnych elektrycznych przyrządów optycznych i t. d., dzięki czemu zwiększa się poważnie siłę bojową jednostek. Jednak do zastosowania nowego, współczesnego uzbrojenia w wojsku potrzebne są ogromne środki pieniężne, Wytwarzanie towarów, które mają szeroki zbyt, przy równoczesnem ich technicznem coraz wyższem ulepszaniu, odbywa się stosunkowo łatwo. Ich masowe wytwarzanie pozwala wkrótce na poważne obniżenie ceny na rynku handlowym. Tymczasem przedmioty, potrzebne do celów wojskowych, a w szczególności broń, w związku z rozwojem i ulepszaniem ich technicznych wartości, przejawiają dążność do stałej zwyżki cen. Skutkiem tego poszczególne przedmioty, wchodzące w skład uzbrojenia, stają się rzeczywiście bardzo drogie.
Jeśli porównamy uzbrojenie najnowszych wzorów z uzbrojeniem starych wzorów, rzuca nam się w oczy wielokrotne podrożenie pierwszych w porównaniu z drugiemi. Najlepiej ilustruje to następująca tabelka:
| Rodzaj Sprzętu | Cena starych wzorów | Cena nowych wzorów |
| Karabin | 20 jenów | 52 jenów |
| Działo polowe | 4.000 jenów | 20.000 jenów |
| Pocisk działa polowego | 11 jenów | 21 jenów |
| Samolot rozpoznawczy | 25.000 jenów | 76.000 jenów |
| Ciężki samolot bombardujący | 77,000 jenów | 200.000 jenów |
Pod względem ilości tego najnowszego uzbrojenia i najnowszych środków walki, Japonja pozostała więc w tyle za głównemi państwami europejsku: mi, jak Francja, Anglja, Włochy i w tyle za Stanami Zjednoczonemu Jeśliby Ja p o n ja chciała udoskonalić swoje uzbrojenie do tych granic, jakie posiadają inne, wyżej wymienione państwa, oraz któraby odpowiadały charakterowi współczesnych wojen, to dla tego celu trzeba by było zużyć ogromne środki pieniężne. Jednak, biorąc pod uwagę, że nowoczesne uzbrojenie jest w pewnym stopniu gwarancją pokoju, a także służy do utrzymania i zapewnienia bezpieczeństwa narodu oraz upewnienia niezależności kraju, trzeba bez względu na trudności dołożyć wszystkich sił do tego, aby uzbrojenie wojska japońskiego jak najbardziej udoskonalić unowożytnić”.
CHARAKTER PRZYSZŁEJ WOJNY
Zagadnieniu oblicza przyszłej wojny/ poświęcają autorzy japońscy dużo miejsca./ Charakterystyczne jest, iż większość ich p oglądów jest zgodna. Wypływa to z ogólnego dążenia Japonji do trwałego usadowienia się na kontynencie azjatyckim, co jest po d stawą japońskiej strategii oraz wpływa na przewidywany charakter przyszłej wojny.
Generał Mata tak określa strategię Japo nji na kontynencie. „W chwili obecnej ochrona granicy koreańskiej nie zabezpiecza panowania Japo nji na tym terenie. Z drugiej strony dążenie wojska japońskiego w czasie wojny rosyjsko japońskiej do wyrzucenia nieprzyjaciela z południowej Mandżurji straciło już obecnie swoje znaczenie. Dziś trzeba ustalić konieczność ochrony japońkich specjalnych praw w Mandżurji i Mongolji, i to właśnie ma być zadaniem wojska japońkiego na najbliżzą metę W związku z powyżzemi, w miarę zwiększania się ludnośi japońkiej i rozwoju potęgi państwowej, musi się stopniowo dążyć do rozwoju japońskiego państwa również na Kontynencie azjatyckim. To dążenie do rozszerzenia państwa japońkiego na kontynent stał się niewzruszoną doktryną państwowości japońskiej i bez względu na to, co zajdzie lub zmieni się w sąsiednich krajach, ta doktryna w żadnym przypadku nie może być zmieniona. Zadania obronne państwa opierają się na tej właśnie doktrynie.
Dlatego też nie ograniczają się one do obrony obecnego terytorium państwowego. naturalnej przeszkody na drodze do osiągnięcia swobodnego, realnego rozwoju narodu japońskiego także i na kontynencie azjatyckim, to jako jeden ze środków obrony powinny być przedsięwzięte działania zaczepne. Jednakże w ostatnich czasach położenie międzynarodowe coraz bardziej się komplikuje, stosunki pomiędzy zainteresowanemi krajami zaostrzają się i zachodzi możliwość wybuchu nowej wojny. Ponieważ zaś wojna między dwoma krajami wywołuje zazwyczaj wojnę jednego kraju przeciw innym, albo też wojnę między grupą krajów przeciwko grupie innych, nie należy liczyć na to, iż nie wyniknie druga wojna światowa. To, że państwa, mające interesy na dalekim Wschodzie, przy każdej sposobności utrudniają i przeszkadzają Japonji w szybkim rozwoju, najlepiej pokazało się w ostatnich wypadkach mandżurskich. Przemawia to zatem, że Japonja stoi przed koniecznością przygotowywania się do wojny przeciwko kilku państwom.
Naturalnie Japonja powinna starać się uniknąć za wszelką cenę takiej niewygodnej wojny, ale z drugiej strony trzeba być przygotowanym do tego, aby zapewnić obronę państwa w każdych warunkach. Rozszerzenie na tak dużą skalę wojny wymaga poważnego zwiększenia sił operacyjnych. Ponieważ współczesna wojna zaciąga się zazwyczaj na dłuższy czas, to trudności, z któremi przyjdzie walczyć Japonji, będą się przede wszystkiem sprowadzały do sprawy naturalnych surowców.
Kraj nasz jest bardzo biedny pod tym względem, Brakujące surowce wwozi się przeważnie z Ameryki i Australji, a także z Indyj Holenderskich, Nietrudno przypuszczać, że wwóz tych surowców w przyszłej wojnie zostanie natychmiast przerwany. I dlatego Japonja, przygotowując plan ogólnej mobilizacji państwowej, musi przede wszystkiem zwrócić uwagę na wykorzystanie naturalnych bogactw bliskiego kontynentu azjatyckiego; za wszelką cenę należy uzyskać swobodę w wykorzystaniu tych naturalnych bogactw.
Jeśli teraz rozpatrzymy te wszystkie warunki, które składają się na zapewnienie obronności i bezpieczeństwa państwa japońskiego, możemy łatwo wyprowadzić wniosek o konieczności przedsięwzięcia realnych działań zaczepnych, jako najlepszej gwarancji istnienia i rozwoju państwa. Sposoby obrony mogą być bierne i zaczepne. W chwili obecnej niema takiego po ożenią, aby można było wybrać jeden z ty eh sposobów. Położenie jest obecnie takie, że niema innej drogi poza wyborem działania zaczepnego.
Od czasu najścia Mongołów, to jest w ciągu 600 lat, technika wojenna i warunki wojny poszły tak daleko naprzód, iż stało się niemożliwością zapewnić obronę państwa jedynie za pomocą biernych sposobów prowadzenia wojny. Jeśliby w czasie wojny rosyjsko-japońskiej Japonja zastosowała bierny sposób obrony, j; k przy najściu Mongołów, to jest obronę wybrzeży wysp japońskich przed napadem przeciwnika, czyż mogłaby skutecznie się obronić.. Już 650 lat temu bierny sposób prowadzenia wojny by i z punktu widzenia praktycznego nieodpowiedni, a w czasie wojny rosyjsko-japońskiej był wprost nie do przyjęcia. Rosyjska marynarka wojenna, znajdująca się w Porcie-Artura, mogłaby dać w każdym czasie, i zagrażać japońskiemu wybrzeżu niemal w każdem miejscu. Siły lądowe rosyjskie mogły znowuż, poprzez półwysep koreański albo też wprost z Władywostoku, przeprowadzić najście na Japonję. Tymczasem ta ostatnia, uprzedzając wszystkie te niebezpieczeństwa i unikając wspomnianych trudności w sposób zdecydowany, wysłała swoje wojska do Mandżurji, zaatakowała od tyłu Port-Artura, posunęła wojska japońskie dalej na północ w tym celu, aby uderzyć na główne siły wojsk rosyjskich.
Ponieważ te operacje wojenne zostały wykonane w tempie bardzo szybkiem, wojsko rosyjskie nie mogło nawet myśleć o n a padzie na terytorjum japońskie i było zmuszone zwrócić uwagę na obronę własnych obszarów. W konsekwencji tego wszystkiego udało się w ten sposób zapewnić obronę właściwej Japonji.
Powyższe dane wskazują na konieczność przeprowadzenia działań operacyjnych w sposób zaczepny, nawet wówczas, gdy, politycznie biorąc, działa się obronnie. Stara zasada, że „napad to najlepsza obrona", jest aktualna i w chwili obecnej. Jeśli Japonja nie będzie posłuszna tej zasadzie, osiągnięcie obrony państwa będzie rzeczą niemożliwą.
Tego rodzaju aktywność operacyj przeprowadzanych przez wojska japońskie jest możliwa i realna przy posiadaniu Mandżurii i Mongolii. Jeśliby armje japońskie zrobiły tylko krok w odwrocie w głąb Korei, to znaczenie działań operacyjnych zniknęłoby całkowicie i położenie wojska japońskiego stałoby się bardzo trudne. Swobodę operacyj wojennych i możność pokazania swej siły w czasie wojny rosyjsko-japońskiej armje japońskie zdołały osiągnąć wówczas, kiedy weszły na równinę mandżurska. Do osiągnięcia tęgo potrzeba było jednak przeszło pół roku oraz dziesiątków tysięcy ofiar ludzkich. Ci, którzy to dobrze znają, nie mogą zapomnieć jak wielka jest wartość działań zaczepnych, które można rozwinąć pod warunkiem posiadania Mandżurji i Mongolji. Konieczność posiadania tych obszarów potwierdza jeszcze fakt, że właściwie Korea stanowi wąski korytarz tranzytowy, prowadzący do otwartych drzwi Japonji”.
Po określeniu w ten sposób ogólnego charakteru strategji japońskiej, gen. Hata przechodzi do konkretnego zagadnienia działania wojska japońskiego w przyszłej wojnie. „Nawet między osobami, znającemi dobrze położenie, znajduje się wiele takich, które, zgadzając się z koniecznością udoskonalenia wojska, równocześnie uważają oraz upierają się przy tem, aby ograniczyć i zmniejszyć zbrojenia w czasie pokoju, na korzyść tak zwanego „ekonomicznego uzbrojenia kraju". Uważają oni za konieczne przeprowadzenie reformy systemu zbrojeń, mając na widoku umożliwienie zwiększenia sił wojskowych w czasie wojny. Zwolennicy tego punktu widzenia uważają za konieczne ogólne podwyższenie wykształcenia narodowego, skrócenie czasu służby wojskowej, zmniejszenie ilości zebranych zapasów oporządzenia wojennego i uzbrojenia w czasie pokoju, oraz jak najdalej idące rozwinięcie sił państwa przez podniesienie przemysłu i wytwórczości krajowej, aby w chwili zagrożenia wojną mieć możność oparcia się na tych rozbudowanych gospodarczych siłach państwowych i aby móc przeprowadzić ogólną mobilizację państwową. Dla jednostki niezorientowanej projekt ten może się wydawać wspaniałą ideą, niestety Japonji, w jej obecnem położeniu, nie odpowiada to całkowicie. Tego rodzaju forma uzbrojenia narodu i przygotowania kraju do obrony jest podstawą odnośnej organizacji obrony w Anglji i w Stanach Zjednoczonych. Tymczasem Stany Zjednoczone Ameryki Północnej nie mają w sąsiedztwie silnych państw, któreby mogły im zagrażać, bo kontynent europejski jest oddzielony od Ameryki oceanem. Dlatego Stany Zjednoczone Ameryki Północnej mają możność, niewielką ilością stale znajdujących się pod bronią sił, osłonić ogólną mobilizację państwową i w ciągu dziesięciu miesięcy zebrać olbrzymie wojsko w sile 4.500.000 ludzi, oraz mogą, nie śpiesząc się, przeprowadzić plan działań zaczepnych. Anglja, do czasu wojny europejskiej, miała możność zachowania swojej tradycyjnej „izolacji“ i dlatego mogła przeprowadzić zmniejszenie zbrojeń lądowych.
Obecnie, z powodu ogromnego rozwoju lotnictwa i artylerii dalekonośnej, Anglja nie może już zajmować takiego niezależnego stanowiska na zachodzie Europy, jak to bywało dawniej. Jednak mimo wszystko, pod względem zasady przeprowadzenia zbrojeń, poglądy angielskie w wielu punktach zbiegają się z zapatrywaniami amerykańskiemi. Obydwa te kraje są położone w bardzo pomyślnych warunkach geograficznych, mają potężną flotę wojenną, dzięki czemu nic potrzebują się obawiać niezwłocznego wtargnięcia przeciwnika do swego terytorjum. Ponieważ posiadają one ogromne zapasy naturalne i źródła surowców oraz mają potężnie rozwinięty przemysł, mogą szybko wytworzyć sprzęt i wyposażenie potrzebne dla wojska na czas wojny.
Dlatego też w krajach tych powstała myśl o tak zwanem „gospodarczem przygotowaniu do wojny “. W czasie wojny światowej, kiedy Francja i Belgja z napięciem wszystkich sił walczyły na czołowych pozycjach, Anglja i Stany Zjednoczone miały możność w tym czasie stworzyć w warunkach spokojnych armje i przeprawić je na kontynent, w celu wzięcia udziału w bitwach na polach Francji i Belgji. Prócz tego trzeba zwrócić uwagę na to, że wojsku, organizowane w czasie wojny nawet w razie posiadania od razu dostatecznego uzbrojenia i wyposażenia, nie może niezwłocznie przystąpić do operacyj wojennych.
Wojsko angielskie miało możność przejawić swoje wartości bojowe nie odrazy w pierwszych bitwach, a wojsko Stanów Zjednoczonych wzięło i udział w wałkach jedynie ostatniego okresu wojny światowej. Czyż dopuszczalne jest dla Japonji takie o późni, nic wystąpienia jej sił zbrojnych w przyszłych działaniach wojennych?
Czy Japonja liczyć może na to, że znajdzie się jakaś trzecia strona, w rodzaju Francji i Belgji, która wytrzyma pierwszy napór przeciwnika? Czy może Japonja zaspokoić potrzeby narodu i wojska, opierając się tylko na swoich własnych wewnętrznych środkach i źródłach surowców? Czy może Japonia być spokojna, że na początku wojny źródła, skąd czerpie swe surowce, nie zostaną zajęte przez nieprzyjaciela? Czy może ona nagle, dopiero w czasie wojny, rozpocząć masowe wytwarzanie wielkiej ilości przedmiotów potrzebnych dla wojska i do jego wyposażenia?
Warunki otaczające Japonję są niepomyślne, wojsko japońskie nie może liczyć na wspólne działania wojenne z wojskami innego kraju. Warunki odnośnie do naturalnych źródeł surowców są takie, że trzeba ich dostarczać z poza obszaru właściwej Japonji. Dlatego też w razie przyszłej wojny Japonja musi osiągnąć szybkie powodzenie, unikając przeciągnięcia się wojny na dłuższy okres; należy dążyć do uprzedzenia przeciwnika, napadając na niego i błyskawicznem tempem działań wojennych osiągnąć cel postawiony przez Japonję.
Poniżej rozwiniemy te zasady, według których powinny się ułożyć operacje wojska japońskiego w przyszłych działaniach krótko mówiąc, w celu umożliwienia przeprowadzenia wojny w szybkiem tempie, konieczne jest usunięcie wszystkich tych przeszkód, które zatrzymują szybki rozwój operacyj wojennych. Żadna ze stron nie może mieć ochoty na prowadzenie wojny w przeciągu długiego czasu, jednakże do tej chwili, do której nie zdoła ona skoncentrować sił niezbędnych do prowadzenia wojny, będzie się starała opóźniać rozstrzygnięcie, a więc poproś u przeciągać okres trwania wojny. Ten sposób prowadzenia wojny na zwłokę bywa konsekwencją planu wojny, ogólnej sytuacji, warunków geograficznych, ilości rozporządzanych sił zbrojnych, zdolności przewozowej linij kolejowych i t. d„ nie znaczy to jednak bynajmniej, aby dane państwo chciało przeprowadzić wojnę jedynie Za pomocą działania na zwłokę.
Tak na przykład, w pierwszym okresie działań wojennych, nieprzyjacielskie armje, uwzględniając warunki sił zbrojnych i warunki szybkości przewozu, będą posuwały się naprzód w ten sposób, aby nie podstawić s ię pod bezpośrednie uderzenie armij japońskich, a przytem przez swe posuwanie się naprzód będą zmniejszały obszar, z którego można by było uzyskać surowce . Nieprzyjaciel może także uchylić się od naszego uderzenia i w y cofać się. Jeśli przeciwnik w ybrałby takie sposoby prowadzenia wojny, to głównie dlatego, że Japończycy m ają dość sił do rozstrzygnięcia wojny w szybkiem tempie. W tym przypadku, gdyby wojna się przeciągała, to dla ułatwienia następnych operacyj, zapewnienia obrony powietrznej centralnych obszarów kraju, uzyskania źródeł surowców dla okresu wojennego, powinniśmy za wszelką cenę przesunąć się naprzód do pewnej, koniecznej linji i tem samem uzyskać możność prowadzenia przedłużającej się wojny.
W ten sposób, w obydwu przypadkach, aby szybko rozstrzygnąć położenie wojenne i aby zapewnić sobie możność prowadzenia przedłużającej się wojny, konieczne jest w pierwszym okresie po rozpoczęciu działań wojennych przesunięcie wojsk japońskich wprzód, do koniecznej dla powyższych celów linji w terenie. Dlatego też uzbrojenie wojska japońskiego w czasach pokoju powinno rozwijać się na podstawie tego głównego zadania, które wojsku japońskiemu przypadnie z chwilą rozpoczęcia działań wojennych“.
Inni japońscy pisarze wojskowi podzielają w zasadzie p oglądy gen. Hata, Generał Sato podkreśla i zwraca uwagę na konieczność szybkości uderzeń i szybkości rozstrzygnięć: „Dotychczas Ja po nja o d nośnie do swej obrony państwowej trzymała się dwóch z a s a d : zaczepne działania wojenne oraz „szybkość uderzeń i rozstrzygnięcia”.
W dalszym ciągu musimy trzymać się tych dwóch zasad, które odpowiadają położeniu Japonji. Przygotowanie zbrojeń wojennych związane jest z wielkiemi trudnościami. Jeśli w y n i k n i e wojna, to powinna ona być zaczepna, naturalnie przy o odpowiednieniem kierowaniu operacjami wojennemi. Na nasze n i e s z c z ę ś c i e Japonja jest biedna pod względem zapasów wojennych; p o s i a d a mało rudy żelaznej, niezbędnej do fabrykacji broni, posiada mało metali koniecznych do przygotowania różnych materjatów w o j e n n y c h .
Chociaż w czasie pokoju przygotowuje się duże zapasy sprzętu i materjału wojennego, to jednak prowadzenie przedłużającej się wojny, kiedy daje się odczuć w kraju brak środków do wytwarzania dostatecznej ilości uzbrojenia i pocisków, należy uważać za bardzo trudne. Dlatego też, jak tylko rozpoczną się działania wojenne, trzeba ruszyć na nieprzyjaciela szybko, jak wicher i błyskawice, rozbić go jednem uderzeniem i niezwłocznie zakończyć wojnę. Na tem właśnie polega zasada „szybkości uderzeń i rozstrzygnięć". Dla osiągnięcia tego celu trzeba mieć świetne i gotowe do działań wojsko. Oto dlaczego Japonja nie może, podobnie do Ameryki i Rosji, przyjąć systemu wojska, które tylko przez kilka miesięcy jest szkolone wojskowo. Samo przez się rozumie się, że, w celu uzyskania zwycięstwa, trzeba już w czasie pokoju robić ogromne zapasy najważniejszego materjału uzbrojenia”, Miura Ecuro jest zwolennikiem tejże zasady szybkości i zdecydowania.
Mówi w swej pracy o konieczności „dobrej taktyki wojska japońskiego w Syberji. „Główna siła wojska polega na umiejętności szybkich działań zaczepnych. Pełen talentu wódz nawet z maleńką armją, może pobić armję silniejszą, W razie wojny z Z.S.R.R., Japończycy, dla osiągnięcia zwycięstwa nad Rosją, muszą zastosować jak najdalej idącą szybkość i zdecydowanie, a w związku z tem, obok ulepszenia zbrojenia, konieczne jest jak najlepsze wyszkolenie oddziałów do celów wojny. Nie wolno zapominać o tem, że armje rosyjskie są bardzo zręczne w taktyce opóźniania przeciwnika na szerokim froncie i wciągania go w głąb kraju. Zmyliwszy przeciwnika ograniczoną ilością ludzi i środków, potrafią one łatwo osiągnąć swój cel, Syberja jest szeroka i jeśli w niej zostanie stwierdzona duża armja nieprzyjacielska, to wojsko japońskie będzie mogło spełnić swoje zadanie jedynie pod warunkiem, że będzie doskonale znało zasady właściwej taktyki. Państwo japońskie, chociaż styka się z państwami znajdującemi się na kontynencie, jednak w czasie pokoju nie może mieć na tych swoich granicach dostatecznej ilości wojsk, z przyczyn od Japonji niezależnych.
Jest to, rozumie się, niesprawiedliwe. Kiedy zacznie się wojna, wtedy dopiero może Japonja przeprawić na kontynent wojska w dostatecznej ilości. Inne państwa już w czasie pokoju mają prawo przerzucić swoje wojska na granice i do swoich kolonij.
Miejsca, "gdzie znajdują się siły zbrojne przypuszczalnego przeciwnika, powinny być pierwszą linją japońskiej obrony. Jeśli nie przerzucimy naszych sił przez morze, to nie będziemy mogli rozporządzać dostateczną ilością sil zbrojnych, któreby przeciwstawiły się nieprzyjacielowi. W czasie wojny musimy to niewygodne położenie poprawić przez nieprzerwane i błyskawicznie szybkie przerzucenie wojsk na kontynent. Jednak najidealniejsze położenie byłoby wtedy, gdyby w czasie pokoju można było trzymać na kontynencie wojsko o organizacji czasu wojennego. Niestety jest to niedopuszczalne. Nadzwyczaj ważną rzeczą jest organizacja wojska w czasie pokoju jak i w czasie wojny.
Obecnie 17 dywizyj, z ilością 220 230 tysięcy żołnierzy, należy koniecznie wyszkolić doskonałe według nowoczesnych zasad taktyki i techniki wojennej; należy je odpowiednio rozmieścić oraz wyposażyć w te wszystkie współczesne środki walki, które mają wojska innych krajów. W szczególności trzeba zwrócić uwagę na mechanizację wojska japońskiego, to jest na tę dziedzinę, na którą jedynie Jap o n ja zwracała mało uwagi. Jeśli w przyszłości japońskie wojsko zostanie zmechanizowane, to zwiększenie jego nie będzie potrzebne, gdyż takie wojsko może całkowicie zabezpieczyć Japonję przed znacznie liczniejszym przeciwnikiem“ .
Generał Sato rozwija jeszcze bardziej konkretnie zagadnienia taktyczne i operacyjne w związku z przyszłą wojną. Szczególniej interesują go zagadnienia mechanizacji, nagłych działań bojowych i zastosowania lotnictwa: „Wielu nalega na zupełne zmechanizowanie wojska japońskiego. Mówią oni, że większa część wojska francuskiego i angielskiego jest już zmechanizowana, a w związku z tem zmniejszono ilość żołnierzy.
Dlatego też należy zmechanizować wojsko japońskie, to jest zwiększyć w piechocie ilość lekkich karabinów maszynowych, zmniejszając skład kompani], w artylerji wprowadzić samochody, zmotoryzować tabor i t. d. Zgadzam się na zwiększenie w wojsku japońskiem ilości ogniowych środków walki, a mianowicie karabinów maszynowych, dział, ale w żadnym przypadku nie mogę zgodzić się, aby ze zwiększeniem w wojsku ilości środków ogniowych, należało zmniejszyć stan ilościowy kompanij.
Znany generał Clausewitz mówił: „Kierować psychologią teatru wojny, nie znaczy mieć dużo dobrych lub złych mechanizmów, ale mieć dużo lub mało żołnierzy“. Żołnierz, widząc przed oczami dużo nieprzyjaciół, mimo woli odczuwa pewną obawę, widząc mało przeciwników jest odważniejszy. Na tem w rzeczywistości polega psychologja walki. Trzeba koniecznie mieć możliwie dużo dobrych dział, ale przede wszystkiem trzeba mieć w czasie walki jak najwięcej żołnierzy.
Działa są drugim warunkiem powodzenia w boju. My, zgadzamy się na zwiększenie ilości dział szybkostrzelnych na mechanizację oddziałów, ale w żadnym przypadku nie możemy się zgodzić z tem, aby z mechanizacją wojska należało zmniejszyć ilość ludzi. W rzeczywistości mylą się ci, którzy, nalegając na zwiększenie mechanizacji wojska, równocześnie żądają zmniejszenia ilości dywizyj. Niektórzy wysuwają pogląd, że trzeba w taborach i artylerji całkowicie usunąć konie.
Możemy zgodzić się na zmniejszenie w pewnym stopniu ilości koni, ale w żadnym przypadku na ich usunięcie. Na dobrych drogach, jakie są w Europie, rozwinął się ruch samochodowy i zastąpienie koni samochodami może być racjonalne. Wojsko japońskie będzie musiało w przyszłości walczyć w Azji wschodniej, gdzie, dzięki położeniu geograficznemu, dobrych dróg jest bardzo mało i stosować na niich drogach jedynie ruch samochodowy jest prawie niemożnością. Wówczas samochody przeszkadzałyby tylko w Poruszaniu się wojsk. Można zgodzić się z zastosowaniem samochodów w dużej ilości w artylerji i piechocie, ale z poglądem, na brak zaprzęgu końskiego, zgodzić się nie można.
Krótko mówiąc, główny środek i główna siła na wojnie to człowiek, a nie maszyna. Jest zupełnie naturalne że trzeba iść z postępem czasu i wojsko mechanizować. Jeżeli będzie myśleć się myśleć tylko wyłącznie o mechanizacji, to w końcu samo wojsko przemieni się w mechanizm. Wojsko które straci siłę duchową, przestaje być właściwie wojskiem. Dlatego ci, którzy nalegająna zmniejszenie ilości dywizyj, aby zmechanizować wojsko, gubią to właśnie wojsko.
Nie możemy zwyciężyć, jeśli będziemy we wszystkiem naśladowali taktykę przeciwnika. Należy wypracować własną , samodzielną taktykę, zgodną z położeniem kraju i charakteru narodu. Wykorzystując tą swoistą taktykę należy zwalczać złamać przeciwnika. Z tego punktu widzenia poleca się wojsku japońskiemu dążyć do przeprowadzania szeregu działań bojowych podczas nocy. W wieku rozwoju samolotów działania bojowe przeprowadzane w ciągu dnia będą wkrótce r o z p o z n a n e przez przeciwnika, pozna on też wkrótce zasady n a s z e j taktyki. Dlatego należy wybierać dla działań bojowych porę nocną. Jedyny sposób pobicia przeciwnika, to nagły, zdecydowany napad.
Rozwój lotnictwa stwarza dużą jego rolę i pomoc w zakresie obrony państwa. Napady lotnicze to taktyka, która odpowiada całkowicie charakterowi narodu japońskiego. Wierzę, że atak lotniczy na polach Azji wschodniej a w szczególności na polach Mandżurji i Mongolji, okaże dużą pomoc naszym arrnjom. Dlatego należy nalegać na konieczność jak najszybszej budowy samolotów bojowych.
Główne zadanie samolotów bojowych to zrzucanie bomb. Dlatego potrzebne są przede wszystkiem samoloty bombardujące, oprócz nich również samoloty rozpoznawcze, istniejące samoloty rozpoznawcze i do atakowania wojsk na ziemi należy pozostawić przy armjach lądowych i flocie, a oprócz tego należy koniecznie zwiększyć ilość budowanych nowych samolotów, oraz zorganizować z nich „oddzielną armję powietrzną“.
Na koniec warto przedstawić niemal konkretny plan przyszłej wojny Z.S.R.R., proponowany przez gen. Sato. Szereg punktów tego planu pokrywa się również z poglądami gen. Hata „Wojnę tę można podzielić na dwa okresy. D la prowadzenia działań wojennych przeciw Z.S.R.R., duże znaczenie ma rozmieszczenie nieprzyjacielskich sił zbrojnych na początku wojny. Dlatego teraz nie można ustalić ścisłego planu działań wojennych, jednakże mimo w s z y s t k o można powiedzieć, że w pierwszym okresie wojny wojska rosyjskie zostaną rozbite (przede wszystkiem w północnej Mandżurji), albo też zepchnięte na zachód od Hinganu.
W szczególności, pierwszy okres wojny będzie to okres przygotowawczy, drugi ostateczny, W pierwszym okresie wojny, wojska japońskie, znajdujące się w Mandżurji, z wyjątkiem oddziałów ochrony linij kolejowych zostaną skoncentrowane w Czuń Czunie i okolicach Gunc z— Żuliń. Te wojska będą miały zadanie przeprowadzenia osłony koncentracji armij japońskich wyruszających z Korei. Dywizje koreańskie zostaną rozmieszczone w okolicach Kirinu, Mukdenu, Hajlunu. Gdy armje japońskie zostaną zebrane, ruszą one na północ, w celu uchwycenia Charbina, rozbicia wojska rosyjskiego znajdującego się w Mandżurji północnej i na koniec osiągnięcia Hilunu,
Zabezpieczywszy ten obszar za pomocą umocnień technicznych, Japonja będzie się przygotowywała do dalszych operacyj wojennych. Na tem zakończy się pierwszy okres wojny z Z.S.R.R. Dla powyższej operacji wojennej potrzeba będzie około 700.000 żołnierzy, to jest trzy razy więcej niż wynosi regularne wojsko japońskie w czasie pokoju.
Drugi okres wojny z Rosją rozpocznie się po upływie roku od ukończenia pierwszego okresu. W ciągu roku zostaną przygotowane nowe armje w ilości 700.000 żołnierzy. W ten sposób wojsko japońskie będzie się składało z 1.400.000 żołnierzy. Japońskie armje przejdą przez Hingan i przez Mandżurję i skierują się ku głównym siłom wojska rosyjskiego, aby rozbić je, oraz tem zakończyć wojnę. Do przeprowadzenia operacyj wojennych przeciw Rosji, po ukończeniu pierwszego okresu wojny, obecny pokojowy skład współczesnego regularnego wojska japońskiego (230,000 ludzi) jest niewystarczający. W czasie pokoju trzeba mieć przynajmniej pod bronią 450.000 ludzi, a w czasie wojny 1.400.000".
Opracował Mateusz Leszczyński
[1] Gen. Dyw. Hata — szef głównego urzędu żandarmerii, były komendant garnizonu Tokio, były dowódca dywizji jest przjacielem i doradcą ministra wojny Araki. Wybitny publicysta wojskowy.
[2] Gen. Dyw. Sato (w stanie spoczynku) – Znawca zagadnień mandżurskich i dalekiego Wschodu – Pracował w Sztabie Generalnym. Autor szeregu prac naukowych w szczególności książki pt. „Zagadnienia mandżursko-mongolskie i nasza polityka na kontynencie”, w której w sposób otwarty i zdecydowany przedstawia dążenia japonji do uchwycenia syberyjskiej kolei żelaznej, Syberji wschodniej i Mongolji wewnęntrzej.
[3] Generał Dyw. Araki – minister wojny
[4] Epoka Siowa – jest to epoka szczęśliwości; każda epoka cesarstwa ma swoją nazwę; Epoka obecna nowi nazwę Siowy
