Biblioteczka » Łączność

"Uwagi o systemie szkolenia w kompaniji szkolnej łączności" - 1929 - Kpt. Edmund Idźkowski i por. Edwin Wenske

"Uwagi o systemie szkolenia w kompaniji szkolnej łączności"

Kpt. Edmund Idźkowski i por. Edwin Wenske1

Przegląd Wojskowo - Techniczny kwiecień 1929

(zachowano pisownię oryginalną)

 

 

Doniosłość i ważność naszej służby podkreślamy zawsze i wszędzie. Zagadnienia łączności, szczególnie od r. 1914 stają się, dzięki konieczności kierowania masami wojska, coraz bardziej aktualnemi i coraz bardziej wysuwają się na czoło tych problemów, od których zależy całość operacyj bojowych.

 

To też sprawy łączności już od szeregu lat nie schodzą z łamów pism wojskowych i podlegają rozpatrywaniu, zarówno z punktu widzenia natury technicznej, jak i taktycznej.

 

Ze względu na to, że nasza literatura wojskowa nie poruszała dotychczas systemu szkolenia w kompanjach szkolnych łączności, pozwolimy sobie, opierając się na kilkuletnich doświadczeniach, dorzucić do ogólnych już omawianych zagadnień łączności, kilka uwag na temat szkolenia szeregowych pułków piechoty i artylerji w kompanji szkolnej łączności, opartych na uwzględnieniu programów szkolenia, ich praktycznem przeprowadzeniu i na własnych spostrzeżeniach.

 

Szkolenie szeregowych odbywa się według wytycznych programu szkolenia, wydanego przez M. S. Wojsk.

 

Program ten przewiduje w roku 2 kursy czteromiesięczne instruktorów łączności i jeden kurs dwumiesięczny sprzętowych.           

 

Kurs instruktorów podzielony jest na klasę telefonistów i klasę radjotelegrafistów.

 

W klasie telefonistów wykładane są przedmioty z zakresu nauki alfabetu Morse‘a, regulaminu służby ruchu telefonicznego, nauki o aparatach telefonicznych, elektrotechniki, sygnalizacji, budowy linij telefonicznych i nauki o pomocniczych środkach łączności.

 

Pozatem słuchaczom podawane są wiadomości o gospodarce sprzętem łączności, podstawy terenoznawstwa, zasady organizacji łączności w polu.       

 

Wreszcie program przewiduje ćwiczenia współdziałania wszystkich  środków łączności w terenie.

 

Program klasy radiotelegraficznej objemuje prócz ogólnych powyższych przedmiotów naukę o aparatach radjotelegraficznych i ustawianie stacyj radotelegraficznych i masztów oraz zamiast regulaminu służby ruchu telefonicznego zawiera regulamin służby ruchu radjowego.

 

Kandydatów na kursy instruktorów przysyłają pułki piechoty i artylerji, natomiast kursy sprzętowych zasilane są wyłącznie uczniami kursów instruktorskich, którzy conajmniej z dobrym wynikiem kursy te ukończyli i mają zamiłowanie do mechaniki oraz gospodarki sprzętem łączności.

 

Program M. S. Wojsk ustala dla kursów sprzętowych specjalnie przedmioty: gospodarkę sprzętem łączności i szkołę mechanika.

 

Wyliczone wyżej przedmioty wykładowe dają obraz, jak wiele wysiłku poświęcić musi frekwentant kursu na opanowanie tak obfitego materjału i z jaką intensywnością zmuszony jest pracować personel instruktorski, aby z jednej strony wyczerpać ustalony program, z drugiej — wykładać w formie jak najwięcej przystępnej i odpowiadającej poziomowi umysłowemu uczniów.

 

Gdyby frekwentanci kursów rekrutowali się z szeregowych z wykształceniem conajmniej 7 klas szkoły powszechnej, wówczas szkolenie w tak krótkim czasie nie przedstawiałoby tyle trudności.

 

Uczniowie z wykształceniem kilku klas szkoły średniej przyswajają sobie szybko wykładane przedmioty zaś uczniowie o niższem wykształceniu nie mogą nadążyć z opanowaniem programu, wobec czego różnica poziomu umysłowego uczniów wpływa poniekąd hamująco na całkowity tok szkolenia. Celem usunięcia tych różnic zostały wprowadzone przed rozpoczęciem kursu egzaminy wstępne, które do pewnego stopnia określają najniższy stopień naukowy kandydatów.

 

Egzamin wstępny przeprowadza się z przedmiotów:

  1. język polski (dyktando),

  2. rachunki,

  3. opracowanie na temat bardzo prosty, jak naprz.: „Do czego służy telefon“ i t. p.

 

Szeregowych nie umiejących poprawnie pisać, czytać i rachować, odsyła się z powrotem do pułku. Wzamian pułki przysyłają nowych kandydatów, którzy podlegając również egzaminowi wstępnemu. Przysłani dodatkowo kandydaci odpowiadają zwykle stawianym warunkom. Stosując podobną segregację można  zatrzymać element nadający się do nauki i rokujący ukończenie kursu z pomyślnym wynikiem. 

 

Ilość godzin ustalona programem, to oczywiście minimum czasu dla zdobycia tak szerokiego zakresu wiedzy i nie zawsze daje się ująć w ramy czteromiesięcznego kursu.

 

Dla przykładu przytaczamy następujące zestawienie:

 

W czasie trwania kursu od 15 września do 15 stycznia po odliczeniu niedziel, świąt i licząc soboty jako pół dnia, otrzymamy na cały okres kursu brak 54 godzin wykładowych.

 

O ile kursy wypadają w okresach letnich, to przeszkody można usunąć, rozpoczynając wcześniej zajęcia; powoduje to jednak większe obciążenie umysłowe i fizyczne uczniów w danym dniu, co w rezultacie okazuje się rzeczą niepożądaną.

 

Szkolenie odbywa się według następującego systemu. Po egzaminach wstępnych wszyscy szeregowi przechodzą wspólnie pierwszy okres szkolenia, który obejmuje 4 tygodnie. Po okresie czterotygodniowym następuje podział szeregowych na klasy telefoniczną i radjotelegraficzną. Każda z poszczególnych klas przechodzi drugi okres dwumiesiącznego szkolenia. W klasie telefonicznej szkolenie obejmuje w tym okresie służbę ruchu telefonicznego i sygnalizacyjnego, naukę o aparatach telefonicznych, budowę linij telefonicznych i sygnalizację.

 

W klasie radjotelegraficznej obejmuje szkolenie w tym samym czasie służbę ruchu radjotelegraficznego i radjotelegrafję łącznie z ustawianiem stacyj radjotelegraficznych i masztów.

 

W trzecim okresie t. j. w ostatnich czterech tygodniach odbywają się wspólne wykłady teoretyczne dla obu klas z organizacji i taktyki łączności oraz ćwiczenia terenowe ze współdziałania środków łączności, ćwiczenia te przerabiane są na podstawie założeń: pułk piechoty w obronie, natarciu i t. p. z uwzględnieniem artylerji.

 

Powyższy podział okresowy okazał się praktycznym ze względów:

  1. po pierwszym okresie szkolenia można rozpoznać uczniów odnośnie ich postępów w pracy, gdyż okres ten kończy się repetycjami, co w dużej mierze ułatwia podział na klasy,

  2. drugi okres umożliwia specjalizację oraz nabycie przez szeregowych umiejętności instruowania,

  3. trzeci okres daje uczniom możność zapoznania się z rodzajami wszystkich środków łączności oraz ich praktycznem zastosowaniem w poszczególnych fazach wałki.

Znajomość tych wiadomości i całkowite ich opanowanie stanowi najważniejszy czynnik przy ustalaniu ostatecznego stopnia przydatności przyszłego podoficera w służbie łączności.

 

Nauczeni doświadczeniem, że nie wszyscy szeregowi, którzy nawet z dostatecznym wynikiem zdali kurs, nadają się na instruktorów, przyjmujemy pod uwagę, przy określaniu końcowego stopnia przydatności każdego kandydata, jego indywidualne zdolności instruktorskie, wobec czego segregujemy szeregowych na telefonistów, radjotelegrafistów i instruktorów, przyczem tylko ci ostatni powinni zasadniczo mieć prawo od awansu na podoficerów łączności. O segregacji tej zostają przed rozpoczęciem kursu wszyscy uczniowie powiadomieni, dzięki czemu intensywność pracy każdego ucznia zwiększa się w dużej mierze.

 

Jak z danych statystycznych wynika, poziom umysłowy uczniów oraz rezultaty końcowe stale wzrastają.

 

Dowodem tego, że pomyślne ukończenie kursu daje nietylko uczniom dużo wiadomości, lecz również pewną pomoc w ich życiu cywilnem, świadczy fakt, że wielu szeregowych z ukończonym kursem otrzymało po wyjściu z szeregów stanowiska na urzędach pocztowo-telegraficznych czy to w charakterze mechaników czy też innych pracowników pocztowo-telegraficznych.

 

Mając na uwadze, że ostatecznym i jedynym celem kursu jest wyszkolenie jak największego kontyngensu podoficerów instruktorów, można przyjść do wniosków.   

 

  1. obecny program szkolenia stawia zbyt wygórowane wymagania, szczególnie pod względem technicznego wyszkolenia,  

  2. ilość godzin przewidziana programem nie może się pomieścić w ramach czteromiesięcznego kursu.

 

Aby temu stanowi rzeczy zaradzić wskazanem byłoby poczynić następujące zmiany:

  1. przedłużyć okres trwania kursu z czterech do conajmniej pięciu miesięcy, celem wykorzystania całkowitej ilości godzin, przewidzianej programem, bez konieczności obciążenia uczniów wykładami wieczorowemi,

  2. zreorganizować w pewnym stopniu program szkolenia, redukując wykłady teoretyczne do najniezbędniejszych przedmiotów,

  3. wydać odpowiednie dostępne dla wszystkich uczniów podręczniki łączności, traktując w sposób prosty i nieskomplikowany zagadnienia elektrotechniki i radjotechniki,

  4. umieścić w programie, prócz przedmiotów dotychczas przewidzianych, regulamin służby wewnętrznej. Nieuwzględnienie w programie tak ważnego przedmiotu nie daje pewności, że szeregowy po ukończeniu kursu będzie posiadał wszelkie cechy dobrego podoficera; wykłady te są konieczne, gdyż większość uczniów nie kończy pułkowych szkół podoficerskich,

  5. intensywność pracy uczniów można podnieść jeszcze bardziej przez ustalenie nagród.

Pozatem nasuwa się uwaga, że system szkolenia zostałby uproszczony przez stworzenie oddzielnych kursów dla piechoty i artylerji o ile na to pozwoliłyby względy natury ogólno-organizacyjnej. Korzystnem byłoby również zorganizować kursy telefoniczne wspólnie dla wyżej wymienionych broni natomiast kursy radjowe skoncentrować w niektórych kompaniach szkolnych łączności dla wszystkich O. K.    

 

Opracował: Paweł Ludwiczak


Kpt. Edmund Idźkowski - ur. 15.08.1897 r.  oficer służby stałej, z korpusu oficerów łączności. Kapitan ze starszeństwem z 1928 r. W latach 20-tych służył w 1. pułku łączności. Odznaczny Krzyżem Walecznych za okres wojny polsko - bolszewickiej 1919 - 21. W stopniu majora we wrześniu 1939 r. dowódca łączności Grupy Operacyjnej "Śląsk"

 

Por. Edwin Teobald Wenske - ur. 3.03.1900 r. oficer służby stałej z korpusu oficerów łączności. Porucznik ze starszeństwem z 1923 r. W latach 20-tych służył w 1. pułku łączności. Brak dalszych informacji.