"Program i wytyczne szkolenia służby łączności w oddziałach łączności pułków artylerii"

Porucznik Kazimierz Blaschke¹   

Przegląd Artyleryjski - styczeń 1924r.

(zachowano pisownię oryginalną)

Kwestja służby łączności w poszczególnych pułkach artylerji jest dotychczas przeważnie tak słabo postawioną, że należałoby się zastanowić, jak tę ogólną bolączkę usunąć.

Składa się na to kilka czynników:

• Oficerowie łączności są przeważnie w tej służbie nie wyszkoleni, a jeżeli nawet który z nich przeszedł kurs łączności w Zegrzu, to uważa sobie pełnienie tej funkcji za krzywdę, ponieważ nie daje mu ona żadnego cenzusu dowodzenia.

• Oddziały łączności składają się przeważnie z ludzi, nienadających się do pełnienia tej służby, często nieumiejących pisać i czytać, a co najważniejsze, przeważnie niewyszkolonych.

Należałoby więc :

Do p. 1.:

a) oficerów, którzy się na oficerów łączności nadają i okazują rzeczywistą chęć do pracy w tej dziedzinie, wysłać na kurs łączności w Zegrzu;

b) przyznać oficerom łączności w pułkach cenzus dowodzenia baterją, a wtedy pułki będą miały zapewnionych swoich oficerów łączności na przeciąg kilku lat, ponieważ dzisiaj oficer wyszkolony w służbie łączności stara się jak naprędzej dostać do baterji, ponieważ ta jedynie da mu cenzus dowodzenia potrzebny do awansu.

Do p. 2.:

a) Wybrać z pośród szeregowych pułku 8-iu do 9-iu najlepszych (podobnie jak się wybiera na kursy podoficerskie) i wysłać ich na wyszkolenie instruktorskie do Okręgowych Szkół Łączności przy poszczególnych Dowództwach Okręgów Korpusowych. Wybierać należy takich, którzy zdradzają chęć pozostania zawodowymi lub są już takimi. Szeregowi ci, po ukończeniu Okr. Szk. Łączn., stworzyliby personel stały Kadry Oddziału Łączności i byliby instruktorami na pułkowych Kursach Łączności.

b) Po wyszkoleniu odpowiedniego personelu instruktorskiego wybrać z każdej baterji o ile możności 8-iu szeregowych (liczby tej nie da się ściśle określić, ponieważ z powodu częstych zwalniań baterje częstokroć nie będą mogły takiej ilości oddać) i tych wysłać na Pułkowy Kurs Łączności przy Kadrze Oddziału Łączności. Szeregowi ci, po ukończeniu Pułkowego Kursu Łączności, wróciliby z powrotem do baterji, gdzie stworzyliby Sekcję Łączności.

Postępując według tych wytycznych otrzyma się w przeciągu pół roku stały personel instruktorski, z którym przystąpić będzie można do utworzenia Pułkowego Kursu Łączności. Kurs taki powinien być prowadzony według następującego programu:

I.Podział ogólny kursu.

1. Czas trwania kursu 2 i l/2 miesiąca, t. j. 10 tygodni.

Na szkolenie techniczno-praktyczne przeznaczono 8 tygodni, ostatnie zaś 2 tygodnie wypełniają ćwiczenia aplikakacyjne i egzaminy.

2. Liczba godzin zajęć dziennie - wynosi 7, w sobotę — 4 godziny.

3. Z ogólnej liczby 312-tu godzin wykładowych, w pierwszych 8-iu tygodniach, przeznaczyć należy:
60 godzin na wykłady teoretyczne.
200 godzin na zajęcia praktyczne.
52 godziny na powtórzenie kursu i repetycje.

II. Ogólny program nauki.

1. Nauka o telefonach - 40 godz.
2. Budowa linij polowych i stałych - 40 godzin.
3. Służba ruchu telefonicznego i telegraficznego - 40 godzin.
4. Pomocnicze środki łączności - 50 godzin.
5. Radjotelegrafja - 40 godzin.
6. Gospodarka techniczna sprzętu - 10 godzin.
7. Ogólne wiadomości wojskowe - 10 godzin.
    Pozostałych 30 godzin poświęcić należy gimnastyce, sportowi, musztrze pieszej oraz piśmiennictwu.
    Ćwiczenia aplikacyjne i egzaminy trwają 2 tygodnie.

III. Ogólny zakres przedmiotów.

1. Nauka o telefonach obejmuje: zasady telefonu, krótkie dane z elektrostatyki i elektromagnetyzmu, mikrofon, telefon magnetyczny, najprostszy schemat aparatu telefonicznego, telefon brzęczykowy niemiecki i rosyjski, zasada aparatu induktorowego, telefon induktorowy francuski, niemiecki brzęczykowo-induktorowy i rosyjski induktorowy. Opis łącznicy brzęczykowej ze wskaźnikami (niemiecki), opis łącznicy induktorowej niemieckiej O .B. 05. Urządzenie i obsługa centrali telefonicznej.

Podręczniki:

W . Ł . 2/3. - Polowe aparaty telefoniczne i polowe łącznice. — Por. K . Blaschke. Opis zasadniczych części aparatu telefonicznego. Sianoźęcki — Fizyka.

2. Budowa linij polowych i stałych obejmuje : ogólne pojęcie o linjach polowych i stałych, sprzęt używany do budowy linji stałej i polowej, narzędzia pomocnicze do budowy, rozdział pracy, budowa linji kablem telefonicznym i telegraficznym, uszkodzenia w linjach polowych i ich usuwanie, odbudowa linij polowych, zasady budowy linij stałych, budowa linji drutem 2 mm., uszkodzenia linij stałych i ich usuwanie, odnawianie linij stałych, konserwacja linij stałych.

Podręczniki:

- Por. K. Blaschke - Zarys budowy linji polowej. - Budowa linij stałych — w opracowaniu przez W . Ł.

3. Służba ruchu telegraficznego obejmuje: naukę znaków Morse’go, odbiór słuchowy, na taśmie i wzrokowy, nadawanie znaków aparatem brzęczykowym Morse’go i aparatem świetlnym, sygnalizacja ręczna zapomocą tarcz sygnalizacyjnych ręcznych, służba ruchu, przepisy dla obsługi i kierownika stacji, służba eksploatacyjna na stacji.
Podręczniki:

- W . Ł . 17. — Instrukcja metodyczna nadawania i odbierania znaków Morse’go.

- Przepisy o służbie ruchu telefonicznego i telegraficznego w etapach.

4. Pomocnicze środki łączności obejmują : zasady sygnalizacji świetlnej i ręcznej, ustawienie i obsługa stacji, rakiety, gońcy, pociski meldunkowe, gołębie pocztowe, psy meldunkowe.
Podręczniki:
W . Ł. 9. — Instrukcja sygnalizacji optycznej.
W . Ł . 26.— S. B. 10 — Aparat sygnalizacyjny pułk u broni.
W- Ł . 1. — Tymczasowy regulamin służby łączności.

5. Radjotelegrafja obejmuje: pojęcia o kondensatorach i cewkach, prądy zmienne, teorja drgań, stacja radiotelegraficzna typu P. P. (opis i użycie), stacja radjotelegr. odbiorcza artyleryjska (opis i użycie), ustawianie anteny, antena T, V i parasolowa, uziemienie, urządzenie kompletnej stacji radiotelegraficznej, ogólne wiadomości z regulaminu radjotegraficznego służby ruchu
Podręczniki:
W . Ł . 15 - Regulamin służby ruchu radjotelegraficznego.
W . Ł 6. — Stacje radiotelegraficzne ćwiczebne.
W . Ł. 27. — Stacja odbiorcza artyleryjska Al.

6. Gospodarka techniczna sprzętu obejmuje: zasady gospodarki sprzętem łączności w pułkach broni.
Podręczniki::
W . Ł . 1 3. — Zasady gospodarki technicznej W . Ł

7. Ogólne wiadomości wojskowe obejmują: przypomnienie wiadomości ze Służby Polowej (reg. Sł. Pol. Tom I i II) i Służby Wewnętrznej.

Oprócz powyżej podanego programu, należy o ile możności w nauce o pomocniczych środkach łączności uwzględnić pokrótce łączność artylerji z lotnikiem, według tymczasowej instrukcji łączności lotnika z artylerją.

IV. Wytyczne dla szkolenia

Przy wykładach nie należy się ściśle trzymać ram wykładu, a starać się w pierwszym rzędzie o opanowanie przez uczni całości przedmiotu i w tym celu należy do poszczególnych przedmiotów dodać wiadomości z innych dziedzin, które wiążą się ściśle z wykładanym przedmiotem. Wszelkie wykłady teoretyczne należy ograniczyć do niezbędnego minimum i starać się je jaknajszerzej objaśnić przez odpowiednie ćwiczenia praktyczne oraz demonstracje. Celem przekonania się o wiedzy ucznia i umiejętności praktycznego zastosowania nabytych wiadomości, należy przeprowadzać jaknajczęściej ćwiczenia praktyczne. W nich należy przestrzegać tej zasady, aby uczeń wykonał każde ćwiczenie przepisowo i ściśle według udzielonych mu wskazówek; dlatego celu na każdą grupkę uczni należy przydzielać jednego instruktora. Na ćwiczeniach polowych należy stwarzać założenie jaknajbardziej zbliżone do warunków wojennych. Wykłady teoretyczne umieszczać w programie w godzinach przedpołudniowych, ponieważ wtedy umysł ucznia jest najświeższy. Wykłady z przedmiotów trudniejszych (nauka o aparatach telefonicznych, nauka o radjotelegrafji) przeplatać należy wykładami z przedmiotów łatwiejszych. Ponadto, każdy wykład należy rozpoczynać od krótkiego przypomnienia tego, co się na ostatniej godzinie wykładało. Repetycje przeprowadzać należy przeciętnie co cztery tygodnie. Przed przeprowadzeniem repetycji w krótkości powtórzyć program nauki.

V.

    Podane powyżej wytyczne umożliwią nam otrzymanie personelu doborowego instruktorskiego mniej więcej wciągu pół roku i zapewnią na przyszłość sprawne funkcjonowanie łączności w pułkach tak w czasie pokojowym, jak i wojennym, przez wyszkolenie szeregowych Sekcji Łączności na Pułkowych Kursach Łączności.

Przepisał:

Paweł Ludwiczak

¹ Blaschke Kazimierz - Oficer Obozu Szkolnego Artylerii na ewidencji 5. pułku artylerii polowej w 1924 r. Poza tym brak danych.