„Uwagi o nazwach specjalistów wojskowych”

Kpt. Władysław Filler¹

Przegląd Wojskowo-Techniczny - dział "Wolna trybuna” w 1929 r.

Pisownia oryginalna

Od Redakcji. Autor porusza w niniejszym artykule jeden z aktualnych tematów, dotyczący ustalenia nazw specjalistów wojska łączności. Traktując artykuł, jako dyskusyjny – zwracamy się do czytelników z propozycją wypowiedzenia się w tej sprawie.

Wszechstronność wiedzy wojskowej z jednej strony, ograniczony czas służby w wojsku z drugiej, wymagają stosowania jak najdalej idącej specjalizacji szeregowych. Konieczność tej specjalizacji daje się odczuć szczególnie w formacjach technicznych wobec różnorodności ich zadań i różnolitości posiadanego przez nie sprzętu. W związku z rozwojem techniki, jaki nastąpił w przeciągu ostatnich lat, określenia specjalności przyjęte przed wojną, stały się dziś nieaktualne lub co najmniej nieścisłe. Jednym z przykładów potwierdzających to mniemanie jest wyraz „telegrafista”. Wobec wprowadzenia całego szeregu aparatów telegraficznych, różniących się budową oraz sposobem obsługi (Morz, już, telety i t.p.) przyjęcie tego wyrazu, jako określenia specjalności, może spowodować w rezultacie szereg powikłań przy administrowaniu rezerwami i uzupełnianiu formacyj na wypadek wojny.

Podobnych przykładów można znaleźć dziesiątki, mam wrażenie jednak, że nie zachodzi tu potrzeba szczególnego uzasadniania.

Co się tyczy specjalnie wojsk łączności, a stanowią one właściwy temat niniejszego artykułu, znajduję, że zastosowanie wyrazów „telegrafista” i „radjotelegrafista” w charakterze określenia ścisłej specjalności jest niewłaściwe. Natomiast byłoby bardzo celowem  użycie ich jako nazw, określających przynależność danego szeregowego do formacyj telegraficznych, względnie radjotelegraficznych, odpowiednio do zasadniczego podziału, istniejącego w wojskach łączności i wymaganej od każdego służącego w nich żołnierza (bez względu na ścisłą specjalność jego) pewnej, chociażby ogólnej znajomości swego rodzaju służby. Znajomość ta może być z resztą nie tylko wynikiem szkolenia, powstaje ona często sama przez się przez stykanie się poszczególnych specjalistów ze sobą. W ten sposób w wojskach łączności „telelegrafista” względnie „radjotelegrafista” byłby niejako odpowiednikiem nazwy „ułan”, względnie „szwoleżer” w kawalerji. Nadanie podobnego znaczenia omawianym wyrazom wypełniałoby istniejącą lukę w słownictwie wojskowem. Istnieje bowiem „piechur”, „ułan”, „szwoleżer”, „saper” i t. p,, brak natomiast nazwy szeregowego wojsk łączności. „Łącznościowiec”? – brzmiało by to zbyt po cywilnemu, nie odtwarzałoby właściwej treści i nie oddawałoby wyrazu zasadniczego podziału tych wojsk.

Podział na ścisłe specjalności winien być w dalszem uzależniony od metod szkolenia i stawianych zadań. W myśl tej zasady specjaliścii w jednostkach telegraficznych (telegrafiści) dzieliliby się na: juzistów, morzistów, jeśliby każdy telefonista był jednocześnie szkolony w sygnalizacji i budowie linji), telemechaników i t. p., czyli s p e c j a l i s t ó w  w ł a ś c i w y c h, oraz sanitariuszy, podkuwaczy i t. p ., czyli s p e c j a l i s t ó w  w s p ó l n y c h, spotykanych we wszystkich rodzajach broni i nieodzownych dla istnienia każdej z nich. Natomiast specjaliści w jednostkach radjotelegraficznych (radjotelegrafiści) dzieliliby się na: odbieraczy, wzgl. Słuchaczy (nie upieram się specjalnie przy tej nazwie, lecz trafniejszej nie mogłem znaleźć), radjomechaników i t. p., czyli s p e c j a l i s t ó w  w ł a ś c i w y c h, oraz sanitariuszy, podkuwaczy i t. p ., czyli s p e c j a l i s t ó w  w s p ó l n y c h.

Powyższy podział na specjalności przedstawia grafik.

Podany przezemnie podział szeregowych na specjalności w wojskach łączności miałby te zalety, że:

• dość dokładnie określa specjalność,

• umożliwia ścisłe prowadzenie ewidencji,

• zapobiega omyłkowemu zaszeregowaniu, co dotychczas mogłoby mieć miejsce np. z radiotelegrafistą w wojskach łączności i pułkach broni. Przy projektowanym przezemnie systemie 1-szy z niech byłby pisany jako: „łącz./rteleg.-odb.”, wzgl. Tylko „rteleg./odb.”, 2-gi natomiast jako „Piech./odb.”;

• stwarza określoną nazwę dla dotychczas bezimiennej zasadniczo grupy wojskowych.

Opracował: Roch Iwaszkiewicz

¹ Kpt. Władysław Filler -  ur. 17 października 1898, oficer służby stałej korpusu oficerów łączności. W okresie okupacji szef referatu Łączności Radiowej w Bazie Lotniczej "Łużyce" podlegającej Wydziałowi Lotniczemu KG AK: Pseudonim "Bronisz". Zmarł 30 stycznia 1977 r.