
Poniżej publikujemy dokument znajdujący się w zbiorach archiwalnych Wojskowego Biura Historycznego w Rembertowie, odnależiony przez członków naszego Stowarzyszenia. Zachowano pisownie oryginalną.
Koszula żołnierska winna być zrobiona z przepisowej tkaniny bawełnianej i w wykonaniu ściśle odpowiadać zatwierdzonemu i opieczętowanemu wzorowi.
Koszula składa się z przedniej i tylnej połaci, 2 rękawów, 2 klinów rękawowych, podwójnego karczka, kołnierzyka, 2 mankiecików, 2 listewek prawej i lewej oraz 5-ciu płóciennych lub nicianych guzików.
Sykrojone połacie, przednią i tylną obrębia się dołem oraz po bokach na wysokości 14 cm., przyczem szerokość obrębka wynosi ½ cm. i następnie do tylnej połaci przyszywa się pojedynczy karczek.
Przednią połać rozcina się od wykroju szyji w dół i 1 cm. w lewo od linji środkowej na długości 26 – 29 cm., zależnie od wielkości koszuli. Do lewej strony rozcięcia przyszywa się lewą listewkę szer. 7 ½. cm., o 5 cm. dłuższą od rozcięcia, do prawej zaś - prawą listewkę szer. 5 cm., o 3 cm. dłuższą od rozcięcia.
Prawą listewkę po przyszyciu odpuszcza się na 1 cm. następnie przewija się na zewnątrz i podwijając drugi brzeg ½. cm. przyszywa się całą listewkę wokoło. Lewą listewkę zakańcza się w ząb i przeszywa. Obie listewki w stanie gotowym winny posiadać szer. 3. cm. W lewej listewce pośrodku w równych odległościach od siebie i końcy rozcięcia znajdują się dwie pionowo rozcięte dziurki o długości 1 ½ cm. każda.
W prawej listewce w pośrodku przyszywa się 2 płócienne lub niciane guziki o ø 10 - 12 m/m., odpowiednio do dziurek w lewej listewce. Koniec rozcięcia wzmacnia się rygielkiem ½ cm. długości. Tak wykończone połacie zszywa się z sobą na ramionach szwem zwykłym, następnie nakłada drugi karczek na wierzch pierwszego, podwija ½ cm. na ramionach i tylnej połaci i przyszywa. Kołnierzyk składa się z dwóch jednakowych wykroi zszytych z sobą górą i po bokach, lub też kroi się w całości. Jedną dolną częścią przyszywa się kołnierz do wykroju szyi wywraca podwijając ½ cm., drugą dolną część kołnierzyka i wokoło przeszywa. Kołnierzyk winien być zrobiony od góry ku dołowi ścięty tak, aby w całości dołem był o 1 cm. dłuższy niż góra. Z lewej strony strony kołnierzyka w pośrodku tegoż w linji poziomej w od brzegu 1 ½ cm. znajduje się dziurka długości 1 ½ cm., z prawej strony kołnierzyka w odległości 2 cm. od brzegu jest odpowiednio do dziurki przyszyty guzik płócienny lub niciany o ø 10 - 12 m/m. Kołnierzyk w stanie gotowym posiada 3 cm. wysokości.
Wykroje rękawów zszywa się z wykrojami klinów rękawowych szwem płaski, następnie obrębia się brzegi rękawa i klin rękawowego od dolnego brzegu ku górze na długości 11 cm.
Mankieciki podwójne zszywa się dołem i po bokach szwem zwykłym i przyszywa się do dołu rękawa jedną częścią, następnie wywraca, podwija drugą połowę mankiecika ½ cm. i przeszywa wokoło. Szerokość mankiecika w stanie gotowym wynosi 3 cm. W pośrodku mankiecika w linji poziomej na wierzchnim końcu w odległości 1 ½ cm. od brzegu znajduje się dziurka długości. 1 ½ cm., w spodnim zaś odpowiednio do dziurki przyszyty jest guziczek płócienny lub nicienny ø 10 – 12 m/m. Mankieciki mogą być krojone w całości.
Tak sporządzone rękawy, wszywa się do pachy koszuli od przedniej ku tylnej połaci szwem płaskim. W ten sposób załączone rękawy z połaciami koszuli, zszywa się szwem płaskim od rozporka rękawa, długości 14 cm, wzwyż do pachy, następnie boki połaci przedniej i tylnej aż ku dołowi zostawiając w dolnej części już obrębione rozporki długości 14 cm. we wszystkich wielkościach.
Rozporki rękawów i boków koszuli umocowane są rygielkami długości ½ cm. każdy.
Cała koszula winna być uszyta starannie, nićmi maszynowemi Nr. 30 – 40 koloru białego, ściegiem 5 na 1 cm. przy szyciu na nożnej maszynie lub 4 na 1 cm. przy szyciu na maszynie motorowej.
Wszystkie dziurki obrabia się nićmi maszynowemi Nr. 30 – 40, koloru białego, ręcznie lub maszynowo 16 ściegów na 1 cm. i zakańcza się mocnymi rygielkami.
Guziki koszulowe o ø 10 – 12 m/m. winny być przyszyte nićmi białemi Nr. 10. złożonemi podwójnie lub też nićmi Nr. 30 – 40 złożonemi poczwórnie, nie mniej niż 6-ma ściegami.
Koszule żołnierskie wykonywa się 4 wielkości w następującym stosunku procentowym:
-
Nr. 1 - 15%
-
Nr. 2 - 30%
-
Nr. 3 - 40%
-
Nr. 4 - 15%
Waga gotowej koszuli w gramach:
-
Wielkość I. około 320 gr,
-
Wielkość II. około 343 gr,
-
Wielkość III. około 376 gr,
-
Wielkość IV. około 399 gr.
Z a t w i e r d z a m
SZEF KOMISJI MUNDUROWEJ: SZEF DEPARTAMENTU VII. INTEDEN
/-/ M. MAJEWSKI /-/ LITWINOWICZ
płk.int. płk.int.
Dnia 8.I.1923 r.
TABELA Głównych wymiarów koszuli żołnierskiej w am. w stanie gotowym Cz. I.
Wielkość koszuli Nr |
Połać tylna | Połać przednia | Rękaw | ||||||
Długość od karczka | Szerokość pod pachą i u dołu | Rozporek po bokach | Długość od ramienia | Szerokość pod pachą i u dołu | Rozporek po bokach | Długość od ramienia do mankietka | Szer. pod pachą | Szer. u dołu | |
1. | 80 | 64 | 13 | 75 | 64 | 13 | 52 | 48 | 27 |
2. | 85 | 66 | 13 | 80 | 66 | 13 | 54 | 50 | 29 |
3. | 90 | 68 | 14 | 85 | 68 | 14 | 56 | 52 | 31 |
4. | 95 | 70 | 14 | 90 | 70 | 14 | 58 | 54 | 33 |
TABELA Głównych wymiarów koszuli żołnierskiej w am. w stanie gotowym Cz. II.
Wielkość koszuli Nr |
Karczek | Mankiet | Kołnierz | Listewka | ||||||||
Długość | Wysokość | Wysokość na ramien. | Szerokość u dołu | Długość | Wysokość | Długość do dziurki do guzika | Wysokość | Prawa | Lewa | |||
Dług. | Szer. | Dług. | Szer. | |||||||||
1. | 45 | 10 1/2 | 6 | 16 | 24 | 3 | 38 | 3 | 26 | 3 | 27 | 3 |
2. | 46 | 11 | 6 1/2 | 16 1/2 | 26 | 3 | 40 | 3 | 27 | 3 | 28 | 3 |
3. | 48 | 11 1/2 | 7 | 17 1/2 | 28 | 3 | 42 | 3 | 28 | 3 | 29 | 3 |
4. | 50 | 12 | 7 1/2 | 18 | 30 | 3 | 44 | 3 | 29 | 3 | 30 | 3 |
Składowe części wykonania koszuli żołnierskiej
Nazwa wykroju | Sztuk | Materiał | Rysunek |
Połać przednia | 1 | Płótno | ![]() |
Połać tylna | 1 | Płótno | ![]() |
Rękaw z klinem | 2 | Płótno | ![]() |
Karczek | 2 | Płótno | ![]() |
Kołnierz | 1-2 | Płótno | ![]() |
Mankiet | 1-2 | Płótno | ![]() |
Listewka prawa | 1 | Płótno | ![]() |
Listewka lewa | 1 | Płótno | ![]() |