Prace nad utworzeniem pierwszej jednostki obrony portu w Gdyni rozpoczęły się w grudniu 1930 r. Formowaniu jej towarzyszyła dyskusja, co do tego czy ma ona liczyć trzy czy cztery baterie. Ostatecznie zwyciężyła koncepcją czterobateryjnej jednostki. Dnia 26 października 1931r. ukazało się zarządzenie MSWojsk. (L.dz. 1828/tjn.org) powołujące  kadrę 9. dywizjonu artylerii przeciwlotniczej z siedzibą w Gdyni. Jego dowódcą został mjr. Leon Przybytko. Jednostkę utworzyło 80 szeregowych przeniesionych z 1. pułku artylerii przeciwlotniczej oraz 6 podoficerów zawodowych. Ponadto oddelegowano z 2 dywizjonu artylerii przeciwlotniczej 1 podoficera zawodowego, a z 3 dywizjonu  2 podoficerów. Każda z czterech baterii uzbrojona była w dwie 75 mm armaty przeciwlotnicze wz. 1922/1924 na stałych stanowiskach betonowych (łącznie dywizjon posiadał 8 armat).

I bateria umieszczona była nieopodal Wąwozu Ostrowskiego na Oksywiu, II. bateria w Redłowie, III. bateria na wzgórzach na Grabówku i IV bateria koło wsi Pogórze, na północny zachód od portu wojennego. Każda bateria do bezpośredniej obrony miała dwa przeciwlotnicze karabiny maszynowe 7,9 mm wz. 08/15. W czasie pokoju etat baterii wynosił 2 oficerów oraz 45 podoficerów i marynarzy.

Do dziś zachowały się pozostałości stanowisk baterii umieszczonej na Oksywiu, Grabówku i Pogórzu. Miejsce w którym dokładnie znajdowała się bateria Radłowska ze względu na zagospodarowanie terenu jest obecnie trudne do określenia.

Pierwsza obsada oficerska przedstawiała się następująco:

• mjr Leon Przybytko – dowódca,

• kpt. Stanisław Krzywobłocki – kwatermistrz,

• por. Józef Mostowik – dowódca 1. baterii,

• kpt. Walenty Miller – dowódca 2. baterii,

• kpt. Tadeusz Morula – dowódca 3. baterii,

• por. Jan Rudawski – dowódca 4. baterii,

• kpt. Tadeusz Przeworski – dowódca plutonu przeciwlotniczych km,

• por. Andrzej Marzecki - dowódca plutonu łączności,

• kpt. Wacław Spinko – dowódca kampanii reflektorów przeciwlotniczych.

Morski Dywizjon Artylerii Przeciwlotniczej (MDAPl) oficjalnie powstał w lutym 1933 r. rozkazem MSWojsk ze wspomnianej kadry 9 dywizjonu artylerii przeciwlotniczej. Od listopada nosił on nazwę 1 MDApl ze względu na utworzenie 2 MDAPL.

Morski dywizjon składał się z: dowództwa, kwatermistrzostwa, plutonu gospodarczego, plutonu łączności, czterech baterii stałych, plutonu przeciwlotniczego km, morskiej kampanii reflektorów przeciwlotniczych. Mdapl miał również mieć w swoim składzie obserwacyjno-zaporową kompanie balonową jednakże nie została ona utworzona.

W roku 1939 skład personalny przedstawiał się następująco:

• kmdr ppor. Stanisław Jabłoński – dowódca,

• por. Marian Rostkowski – dowódca 1 baterii,

• kpt. Zenon Kumorkiewicz – dowódca 2 baterii,

• kpt. Władysław Faczyński – dowódca 3 baterii,

• kpt. Józef Janowicz – dowódca 4 baterii,

• por. Czesław Małaszkiewicz – dowódca kompani km plot,

• por. Feliks Minkiewicz - dowódca plutonu dozorowania,

• ppor. Wiktor Klosse – dowódca plutonu łączności,

• kpt. Henryk Gołębiowski – dowódca kampanii reflektorów przeciwlotniczych.

W trakcie kampanii wrześniowej 1 morski dyon prowadził ogień do statków i samolotów. Jego skuteczność jest niemożliwa do ustalenia ze względu na wykluczające się wspomnienia polskich i niemieckich dowódców. Wydaje się prawdopodobne, że dywizjon mógł strącić co najmniej 5 niemieckich maszyn. Wspomnieć wypada, że Marek Andruszkiewicz w artykule: „Organizacja, uzbrojenie i wyposażenie wojsk obrony przeciwlotniczej w Polsce w latach 1919 – 1945” (ZESZYTY NAUKOWE WSOWL 3/2007, s. 43) podaje, że: „W obronie przeciwlotniczej Wybrzeża 1 i 2 Morski Dywizjon Artylerii Przeciwlotniczej (Gdynia, Hel) zestrzeliły ponad 30 samolotów”.

Paweł Ludwiczak